Çoğumuzun bildiği üzere şişelerde kullanılan PET’lerin doğada çözünmesi yüzlerce yıl sürebiliyor. Fakat bilim insanlarının geliştirdiği PETase isimli enzim sayesinde plastikleri yalnızca birkaç gün içerisinde çözündürmek mümkün olabilir.
Japonya’da bir çöplükte keşfedilen enzim, doğada PET yiyen bir bakteri tarafından salgılanıyor. Bu bakteri, plastik yediği sırada ürettiği enerji sayesinde hayatta kalıyor.
Araştırma ekibinde bulunan Prof. John McGeehan, plastiklerin son 50 yıldır doğada büyük miktarlarda var olduğunu, bu sürenin bir bakterinin evrim geçirmesi için kısa bir süre olduğunu söyledi. PET’lerin içerisinde yer aldığı plastik grubu olan polyesterler, doğada da oluşabiliyorlar. Polyesterlerin bitki yapraklarını koruduğunu ve bakterilerin de milyonlarca yıldır bunları yemek için evrimleştiğini söyleyen Prof. McGeehan, sıra dışı bir şekilde bu polyesterlerin PET yemeyi çok hızlı gerçekleştirdiklerini belirtti.
PETase enziminin nasıl çalıştığını çözen bilim insanları, daha sonra küçük eklemelerle bu enzimi daha verimli hale getirdiler. Bu durum PETase’nin evriminin tamamlanmadığını, 50 yıllık süre içerisinde bu kadar evrimleşebildiğini gösteriyor.
Enzimi PET’e alternatif olarak geliştirilen bitki tabanlı PEF plastiğinde deneyen araştırmacılar, büyük bir sürprizle karşılaştılar: PETase, PEF’leri daha başarılı bir şekilde çözüyordu. Konuyla ilgili bir açıklama yapan Prof. McGeehan, mevcut geri dönüşüm tesislerinde polyesterlerin her geri dönüşümde kalitelerinin düştüğünü, bir süre sonra kullanılamaz hale geldiğini fakat PETase'nin plastiği temel yapı taşlarına ayrıştırarak daha iyi bir geri dönüşüm sağlayacağını söyledi.
Karayip Denizi’ndeki Şoke Eden Plastik Çöp Katmanı
Enzimin endüstriyel bazda üretilmesi için birkaç yıla daha ihtiyacımız var. Bu süre içerisinde enzimin, PET’i çözebileceği bir hale getirilmesi gerekiyor.
