ABD’nin şaibeli bir seçimle başa geçen başkanı Donald Trump, politikayla ilişkiniz olmasa bile sizi ilgilendiriyor. Çünkü bir süper gücün en tepe ismi olan Trump, bir başka süper güç Facebook tarafından desteklenen usülsüz kampanyalarla başkan seçildi. Ortalığı kasıp kavuran iddialar gerçek çıktı. Milyonlarca insanın bilgileri, seçim kampanyalarında kullanıldı.
Seçim arifesinde olduğumuz şu günlerde, Facebook hizmetlerini kullanan diğer 2.2 milyar üye kadar tehlike altındayız.
![]()
Donald Trump'ın seçim öncesindeki sosyal medya kampanyaları, aldığı oyların büyük kısmını ona kazandırmıştı.
İngiliz araştırma şirketi Cambridge Analytica, Trump seçim kampanyaları sürecinde halkın beklentilerini ve oy dağılımını tahmin etmek amacıyla Facebook hesaplarıyla giriş yapılabilen bir anket düzenledi. Bu ankete giren yaklaşık 50 milyon kişinin Facebook’taki tüm verileri söz konusu şirket tarafından depolandı ve seçim sürecinde izinsiz olarak kullanıldı.
Aylar önce Facebook’un Rus destekli reklam ajanslarına Trump’ın söylemlerini destekleyen, toplumu kutuplaştıran, ırkçılık ve bireysel silahlanmayı kışkırtan reklamlar sattığı ortaya çıkmıştı. Trump, bu iddiaları duyar duymaz reddetti. Ancak Facebook kurucusu Mark Zuckerberg, şirketin 14. yıl döneminde pişmanlık dolu açıklamalar yaptı.
19 Mart 2018 Pazar günü ise Cambridge Analytica’nın yaptığı veri ihlali Facebook’a soruşturma açılmasına neden oldu. Ancak böylesine büyük çaptan bir kampanyanın tüm detaylarıyla anlaşmalar içermesine rağmen Facebook, şirket tarafından mağdur edildiğinden başka bir şey söyleyemedi.
Tüm bu olaylar Twitter başta olmak üzere Facebook’tan bağımsız hemen hemen her platformda #DeleteFacebook (#FacebookuSil) ve #DumpFacebook (#FacebookuBoykotEt) etkiketlerin bir anda yükselişe geçmesini sağladı.
Facebook’un hisseleri mum gibi erirken, bu etiketlerin kullanıldığı ilk paylaşımlardan birisinde ilginç detaylar göze çarptı:
Yukarıdaki paylaşımda gördüğünüz kişi, Trump’ın seçim kampanyalarını düzenleyen beyinlerden olan Theresa Wong. Kendisinin konuşmasından satır başlarını içeren bir başka paylaşım #DeleteFacebook ve #DumpFacebook etiketiyle paylaşılınca viral oldu.
2017’de yayınlanan röportajda Wong şu ifadeleri kullandı:
- "Facebook bizim ortaklarımızdandı."
- "Facebook olmadan kazanamazdık."
- "Facebook gerçekten ve dürüstçe bizi başarıya götürdü”
- "Facebook, bu kampanya için [Trump] en başarılı olan medya mecrasıydı."
BBC'nin 2017'de yayınladığı Silikon Vadisinin Sırları belgeselinden bir kesitte yer alan bu sözler, Trump’ın ve Facebook’un ifadeleriyle çelişiyorlar.
Bu paylaşımdaki etiketler kısa sürede dünyanın tanıdığı ünlü simalar ve Trump karşıtı olan herkes tarafından kullanılmaya başlandı. Çok sayıda kullanıcı bu çağrıya destek verince Facebook büyük bir darbe yemeye başladı.
Ancak Twitter da aynı seçim kampanyaları sürecinde Rus destekli aktörlerle ilişkisi olan sosyal medya sitelerinden birisiydi. Dolayısıyla bu akımın Twitter üzerinden yayılması, bazı kullanıcılara da ironik geldi.
Günümüzde internetteki varlığımızı oluşturan ve dev şirketlerin bizi bizden daha iyi tanımasını sağlayan dijital verilerimizi korumak adına alınan önlemler çok zayıf.
Facebook, büyük bir kitleye sahip olduğu için ülkelerin iç siyasetine ve toplumsal yapısına yönelik büyük açıklar yaratıyor. Bir sonraki seçim döneminde Türkiye de bu hedeflerin göbeğinde kalabilir. Sadece Facebook üzerinde yayılan yalan haberleri düşünün. Mesela Zeytin Dalı Operasyonu başladıktan kısa bir süre sonra internete Facebook aracılığıyla yayınlan fotoğraflar hatırlayın.
Unutmayın: Sosyal medyada gördükleriniz, hayati önem taşımıyor. Buradan edindiğiniz bilgilerin kaynaklarını sorgulamadan içeriklere inanmayın.
