Gezegenler haşmetli görünümleri ve koşulları ile dikkatimizi çeke dursun, öte yandan da hepimiz için bir genel kültür konusudur. Özellikle ilkokul yıllarında öğrendiğimiz bu konu, yıllar sonra tekrar gündeme geldi. Plüton’un gezegenlikten çıkarıldığı günden beri içerisinde yer aldığımız Güneş Sisteminin detayları ise tam olarak bilinemiyor. Bazıları 8 gezegen var derken, bazıları da 9 olduğuna iddia ediyor. Peki ya sizce kaç gezegen var?
8 ve 9 gezegen iddialarının yanı sıra, büyük bir kitle de sayısız gezegen olduğu fikrini taşıyor. Ancak işin bir de bilimsel boyutu var. Yakın zaman içerisinde bildiğiniz gibi bilim insanları Plüton’un ötesinde yeni küçük gezegenler keşfettiler. Bu nokta sonrasında uluslararası astronomi birliği bir gezegenin ne olduğu sorusuna bir kez daha değinme ihtiyacı duydu. Gezegen neydi veya ne olması gerekti?
Öncelikle bir cisme gezegen adını verebilmek için öncelikle o cismin küresel bir yapıya sahip olacak kadar fazla kütleye sahip olması gerekti. Yani daha açık anlatmak gerekirse, şekil olarak yamuk yumuk bir yapıya değil, düzgün küresel ve orantılı bir şekle sahip olması gerekti. Diğer bir etken olarak tahmin edeceğiniz üzere, başka bir yıldızın etrafında yörüngede dönmesi gerekiyordu. Sonuçta uzayda başıboş gezen bir cisme gezegen denemezdi. Son olarak dolandığı yörüngeyi başka bir gezegen ile paylaşmaması gerekiyordu. Çevresindeki ve yörüngesi etrafında bulunan gökcisimlerini, çerçöpü temizlemiş olan cisimlere gezegen adı verilebilirdi.
Tüm bu koşullar ele alındığında Güneş Sisteminde 8 adet gezegen olduğu kanısına varıldı. Gezegen isimleri ise şu şekildedir: Merkür, Venüs, Dünya, Mars, Jüpiter, Satürn, Uranüs ve Neptün. Anlayacağınız üzere “8 mi, 9 mu?” tartışmasına verilebilecek bilimsel yanıt: 8’dir. “Plüton neden bu listeden çıkarıldı?” diyecek olursanız Plüton, bu koşullardan son bahsedilenleri taşımıyor. Küresel bir şekli olan Plüton, aynı zamanda Güneş’in çevresinde dolansa da bahsettiğimiz diğer kriterler Plüton’a uymadığı için cisme gezegen sıfatı verilmekten vazgeçildi.
Şu an için Plüton ve benzeri cisimleri adlandırmak için “cüce gezegen” ismi veriliyor. Plüton tartışmalarından önce gökbilimciler, Mars ve Jüpiter arasında yer alan asteroit kuşağında başka bir gezegen benzeri cisim bulmuşlardı. Ceres adı verilen bu cisim başlarda gezegen olarak adlandırılmış olsa da sonrasında sadece bir meteor olduğu anlaşılmıştır.
