Para piyasalarına hakim birçok uzman görüş ve bilim insanına göre, gelecekte somut ve fiziksel paralar tamamıyla ortadan kalkacak ve yerlerini sanal paralar alacak. Daha şimdiden kripto para çılgınlığının ve madenciliğin aşırı ilgi gördüğü günümüzde, gelecek için bunları söylemek ne kadar doğru? Bitcoin, Ethereum ve Ripple gibi sayısız kripto para birimi, günümüzde kullanılan para birimlerinin gerçekten de sonunu getirecek mi? Şimdi bu konuya biraz yakından bakalım.
2017 yılında yapılan araştırmalara göre, kripto para birimlerine olan ilgi bilhassa Doğu Avrupa ülkelerinde tavan yapmış durumda. Investing ekibi tarafından kripto para ya da kripto ağı olarak nitelendirilen “Cryptocurrency” üzerinden yürütülen 5 aylık çalışmaya göre, sitenin ziyaretçilerinin çok büyük bir çoğunluğu Venezüella, Kosova, Litvanya, Beyaz Rusya ve Gürcistan’dan geliyor.
Listedeki ülkelere bakınca Venezüella’nın yerinin sürpriz olmadığını söyleyebiliriz çünkü bu Güney Amerika ülkesi, uzun süreden beridir dünyanın en önde gelen kripto para merkezlerinden birisi olarak kabul ediliyor. Hatta Venezüella Hükümeti bu yılın başlarında kendi kripto ağlarını ve para birimlerini bile tartışmalı bir şekilde geliştirmeye başladı. Venezüella’nın bu sektöre olan ilgisini böylece anlamak mümkün. Peki diğer ülkelerin ilgisinin arkasında ne yatıyor?
Söz konusu ülkelerin geneline baktığımız zaman, kripto para tacirlerinden faydalanmak ve kendi ülkelerine bu para birimleriyle ilgilenen yabancı yatırımcıları çekmek için böyle bir yol izlendiğini söylemek mümkün. Kripto para madenciliğinin hoş görüldüğü, kripto para ekipmanlarının rahatlıkla ithal edilebildiği ve ucuz enerji giderleri ile kaynaklara sınırsız erişim konusunda kabul edilen esnek kanunlarda göz önüne alındığında, bu tür ülkeler dijital paralar için adeta bir yatırım cenneti haline geliyor.
Kripto Para Madenciliği ve Maliyetler
Elite Fixtures tarafından yapılan bir araştırmaya göre 1 Bitcoin parasının madencilik maliyeti, dünya çapında önemli ölçüde değişiklik gösteriyor. Kripto para madenciliği, yeni teknolojiler, ucuz enerji kaynakları ve elektriğe erişim gibi konuları içerisinde barındıran oldukça karmaşık ve geniş bir süreç. Kripto paraya en çok ilgi duyulan Kosova, Litvanya, Beyaz Rusya ve Gürcistan, Venezüella’ya göre çok daha yüksek madencilik maliyetlerine sahip olmalarına rağmen, diğer ülkelere nazaran çok daha uygunlar. Beyaz Rusya’da 1 Bitcoin’in madencilik maliyeti yaklaşık 2.177 dolar, Kosova’da 3.133 dolar, Gürcistan’da 3.136 dolar ve Litvanya’da 5.155 dolar olarak hesaplanmış. Bahsi geçen beş ülke arasında elektrik maliyetleri en yüksek ülke olarak Litvanya ön plana çıkıyor.
Piyasalarda Yaşanan Kararsızlık
Litvanya dışında listede yer alan diğer dört Doğu Avrupa ülkesine bakınca, ortak bir durgunluğun söz konusu olduğu görülüyor. Bu durum, o ülkelerde yaşayan yoksul ve işçi sınıf vatandaşların hükümete ve bankalara olan güvenini kaybetmesiyle sonuçlanıyor. Ülkenin finansal kurumlarına olan güvenin bozulması, kripto paraları çok iyi ya da çok kötü şekilde etkileyebilir. Dahası, son 10-15 yıla baktığımız zaman bu dört ülkenin kendi para birimlerinde büyük dalgalanmalar ve deformasyonlar meydana geldiği görülmekte. Böylesine yıkıcı bir deneyim, genç yatırımcıları ve köklü yatırımcıları başarısız olacak para birimlerine karşı korunmak için yatırımlarını çok daha iyi düşünmeye ve daha çok araştırmaya sevk ediyor.
Litvanya ise son zamanlarda yaşanan bu durgunluktan biraz daha uzak kalmayı başardı ve ülke ekonomisi 2015 yılında, 2009 yılında yaşanan buhranın biraz daha üzerinde seyrini devam ettirdi. 2015 yılı dolaylarında kripto paraların büyük akımlar haline dönüşmesi, Bank of America ve Barclays gibi dünya çapındaki bankaların kripto para birimlerine daha çok önem vermesi, Litvanya Bankası’nın kripto para birimlerini resmileştirerek ticari bankalar arasında bir ödeme aracı haline getirmesi, tüccarların kripto para birimleriyle çalışmaya başlaması gibi önemli etmenler bu konuda elbette çok büyük bir öneme sahipler.
Kripto Dostu Teknolojiler ve Kanunlar
Doğru Avrupa’da kripto dostu teknolojiler ve mevzuatlar hakkında açık bir pozitif eğilim söz konusu. Örneğin Gürcistan, Bitcoin madenciliğinde kullanılan donanımların ve çiplerin üretimlerinde büyük bir rolü olan, Bitcoin piyasasının %15’ine hakim BitFury markasına ev sahipliği yapıyor. Kosova’da ise Albvision isimli bir şirket Kosova’da Bitcoin kullanılan bir ATM’yi kullanıma sundu. Bu bölgelerde artık yerel işletmelerde kripto para ile ödemeyi kabul ediyor.
Belarus Hükümeti ise geçtiğimiz Aralık ayında kripto para birimlerindeki işlemlerin yasallaşması yolunda önemli adımlar attı ve bu Mart ayında resmi olarak kripto para birimlerine ait resmi muhasebe standartlarını tanıttı. Burada yaşanan tüm gelişmeler, kripto para birimlerinin tamamıyla yasallaşması ve daha çok kullanılabilmesini amaçlıyor. Hatta Litvanya Ekonomi Bakanı Marius Skarupskas, “Blockhain, Cryptocurrency ve Bitcoin gibi teknolojileri en yeni ve en heyecan verici finansal araçlar arasında görüyoruz. Litvanya ve Vilnius Hükümetleri olarak bu konuda atılımlar yapmak ve hem bölgesel hem de küresel ölçekte lider olmak için ciddi niyetlere sahibiz” şeklinde bir açıklama yaptı.
Gelecekte Neler Olabilir?
Günümüzde, özellikle de Investing gibi kullanıcı verilerine dayanarak Cyrptocurrencies ile ilgilenen ülkelere karşı bir bakış açısı geliştirmek, bize herhangi bir ülke veya bölge hakkında delillere dayalı somut bilgiler veriyor. Doğu Avrupa’nın yaşadığı bu kripto para patlaması devam edecek mi şimdilik bilemiyoruz. Fakat şunu rahatlıkla söyleyebiliriz ki kripto para yanlısı pozitif eğilimler devam ettikçe, bu yükseliş de son hızıyla sürecektir.
