2005 yılında Princeton Üniversitesi’nde görevli olan uzman psikolog Shane Frederick, bir test geliştirdi. Testin amacı kısa sürede akılcı düşünce yollarını çalıştırabilen kişileri ayırt etmek. Sezgisel ve analitik düşünce yaklaşımları kullanmakta iyi olan bireyler, bu testi diğer bireylere nazaran daha kolay geçiyorlar. Başarılı olabilmek için düşünmeye ve sezgilerinizi sorgulamaya ihtiyacınız olacak.
Testten başarılı olarak geçmenin tek yolu 3 soruya da doğru yanıt vermek. Bunun dışında ne kadar hızlı cevap verdiğiniz de önemli ama kendinize bir baskı kurmayın. Hızlı cevaplar, daha yüksek IQ’ya sahip olduğunuzun bilimsel bir ispatı niteliğinde oluyorlar.
Başlamadan önce, soruların göründükleri kadar basit olmadıklarını söyleyelim. Dünyanın en büyük üniversitelerindeki öğrencilerin çoğu -Yale ve Harvard da dahil olmak üzere- soruların doğru yanıtını bulamadılar. Başarı oranları ise %17’de kaldı.
Sorular:
1. Bir yarasa ve bir topun toplam fiyatı 1.10 TL’dir. Yarasa toptan 1TL daha pahalıdır. O halde topun fiyatı nedir?
2. 5 adet makine, 5 adet alet üretmek için 5 dakika harcıyorsa, 100 adet makineyle 100 adet alet üretmek ne kadar sürer?
3. Bir gölün yüzeyinde zambak yaprağı var ve her gün bu yaprak, bir gün önceki haline göre iki kat daha fazla alan kaplayacak şekilde büyüyor. Yaprağın gölün bütün yüzeyini kaplaması 48 gün sürüyorsa, gölün yarısını kaç günde kaplar?
Çok sabırsızsın, biraz düşünür müsün lütfen?
Kolaya kaçıyorsun...
Tamam tamam yanıtlar gelsin:
1. Topun fiyatı 5 kuruştur. Böylece yarasa da 1.05 TL olur. Basit bir çıkarma işlemiyle 1 TL’lik farkı bu fiyatlarla yakalayabilirsiniz. Yapılan araştırmalarda 10 kuruş cevabını verenlerin 5 kuruş cevabını verenlerden önemli ölçüde fazla oldukları tespit edildi.
2. 100 makine, 100 aleti gene 5 dakikada üretir. İçgüdüsel olarak 100 dakika cevabını yapıştıranlardan mısınız? Soruda verilenlere göre 1 makinenin bir aleti gene 5 dakikada ürettiğini söyleyebiliriz. Bu nedenle makine sayısı ve üretilen alet sayısı aynı olduğu bütün durumlarda üretim, yalnızca 5 dakika sürecektir.
3. Verdiğiniz cevaplar muhtemelen 47 ya da 24. Zambak yaprağının boyutu iki katına çıktığından, sezgisel olarak süreyi de yarıya indirmeniz mümkün. Ancak sezgilerinizi sorgulamanız gerektiğini söylemiştik. Bu aşamada asıl mesele her iki kat büyüme için harcanan sürede ve cevap soruda. Eğer bir günde iki kat büyüyorsa, gölün tamamını 48. günde kaplayan yaprak 1 gün önce yarı boyutunda olacaktır. Cevap 47.
