Orijinal adı Jan Ken Pon olan bu oyunu sanıyorum ki bilmeyeniniz yoktur. Oyun için gerekli olan tek şey eliniz. Eliyle şekillerini hızlıca oluşturan oyuncular, aşağıdaki olaylar dahilinde oyunu kazanmış olurlar:
- Taş, makası kırar (Taş kazanır).
- Makas, kâğıdı keser (Makas kazanır).
- Kâğıt, taşı sarabilir (Kâğıt kazanır).
Yazımızın başında da söylediğimiz üzere oyunu kazanma olasılığımız üçte bir. Fakat Çin’de bir grup bilim insanı, bu oyunla ilgili ufuk açıcı bir araştırma yapmaya karar vermişler. 360 öğrenciyi 60 kişilik 6 gruba ayırarak yaklaşık 2 saat karşılıklı olarak bu oyunu oynatan araştırmacılar, sonuçları kayıt altına almışlar. Amaç ise oyundaki stratejiyi matematiksel bir tabana oturtmak. Araştırma, oyuncuların seçtikleri stratejilerin aslında tahmin edilebilir olduğunu gösterdi.
Oyunu kazanan oyuncu, kazandığı şekilde oyunu oynamaya devam ediyor. Bir kere işe yaradıysa bundan sonra da yaraması muhtemel. Kaybedenler ise başka bir harekete geçme eğiliminde oluyorlar. Örneğin ‘taş’ diyerek kaybettiklerinde bu sefer ‘kağıt’ yapmaya meyilli oluyorlar. O zaman oyunu kazanmak için izlenmesi gereken yol şu şekilde olmalı:
Oyuncuları X ve Y olarak ele alalım. X oyuncu taş, Y oyuncu kağıt seçerse kaybeden X olur. İkinci turda X oyuncu, Y oyuncunun kağıt seçeceğini tahmin eder ve kazanmak için ‘makas’ yapması gerektiğini düşünür. X oyuncusu, Y oyuncusunun kaybettiği için bu sefer makas oynaması gerektiğini tahmin eder ve ‘taş’ oynar. Vee bingo: Oyunu kazanmış olur.
Bu aslında size matematikten çok psikolojik bir çalışma gibi gelebilir fakat her ikisini de doğru kabul etmek gerekiyor. Çünkü matematik, ayrıca kararlar ve stratejilerin incelenmesini de içerir.
Oyun her ne kadar basit gibi görünse de, aslında insanlardaki rekabetçilik anlayışını kavrayabilmek adına oldukça faydalıdır.
