150 Yıl Önce Helyum Gazını Keşfeden Astronom: Pierre Jules César Janssen

10
1
1
1
0
Pierre Jules César Janssen, 18 Ağustos 1868'de yeryüzünde daha önce görülmemiş bir element olan helyumu, Güneş spektrumunda gözlemleyen ilk kişi oldu.

Aralık 1862'de İtalya'daki bir gözlemevinden eşine yazdığı satırlarda Pierre Jules César Janssen, "En güzel ve en az beklenen sonuçlardan birini, renkler ve muhteşem çizgilerle güzel spektrumlar elde ettim. Sadece bir adım daha ve evrenin kimyasal bileşimi ortaya çıkacak" ifadelerini kullandı. Zamanın en son teknolojisiyle ve diğer Batılı astrofizikçiler tarafından yapılan gözlemlerle donanmış Janssen, galaksinin sırlarını açmaya kararlıydı.

Bir teleskobun tasarımında olduğu gibi spektroskop, ölçülebilir dalga boylarına ışık dağıtan süper güçlü bir prizma gibi çalışmaktadır. Geliştirilmemiş bir model, fizikçi Joseph Fraunhofer'in 1800'lerin başında güneşi gözlemlemesine izin vermişti, ancak normal renkleri kesintiye uğratan siyah çizgilerle şaşırmıştı. Bu siyah çizgiler, ne olduklarını anlamadığı halde Fraunhofer için isimlendirildi. 1859'da ise Bunsen ve Kirchoff, farklı elementleri ısıtmanın, spektroskopide parlak ışık çizgileri oluşturduğunu keşfetti ve bu ışık çizgileri, karanlık Fraunhofer çizgilerine karşılık gelmekteydi. 

Bilim insanları, sıcak gazın yandığında parlak çizgilerin belirdiğini gözlemledi. Örneğin, hidrojen turuncuyu yakar, ancak bir spektroskopiyle gözlemlendiğinde, turuncunun birden fazla bireysel dar dalga boylu ışıktan oluştuğu anlaşılır. Benzer şekilde, Fraunhofer'ın keşfettiği karanlık çizgiler, güneşin yüzeyindeki daha serin bir eleman tarafından emilen ışığı temsil eder. Amerikan Fizik Enstitüsü, “İki bilim insanı, her kimyasal elementin eşsiz bir spektrum ürettiğini buldu. Bu, kimyasalın varlığını doğrulayabilecek bir çeşit parmak izi sağlıyor" açıklamasını yaptı.

Amerikan bilim tarihinin tıp ve bilim bölümlerinde küratör olarak çalışan Deborah Warner, Spektroskoptan önce güneşin ne yaptığından veya yıldızlardan ne olduğu hakkında hiçbir fikirleri olmadığını belirtmiştir. Janssen, bu yeni ışık analizi yöntemine büyük bir hevesle girdi. Paris'te yaşıyor olmasına rağmen, gece gökyüzünü gözlemlemek için en uygun bakış noktalarını bulmak için Avrupa ve Asya'yı gezdi. Ayrıca 18 Eylül 1867'de İtalya'yı ziyaret etti ve 18 Ağustos 1868'de güneş tutulması için Guntur, Hindistan'a gitti. Fransa hükümeti ve ulusal Bilimler Akademisi bu keşif ile birlikte iki yolculuk için 75.000 frangdan fazla bütçe sağladı.

Ancak yüksek maliyet, değerli bir yatırımı getirecekti. Tutulma gününde spektroskobuyla gözlem yapan Janssen, bilinen herhangi bir elementle uyuşmayan parlak sarı bir çizgi gördü. Spektrum, sodyum tarafından yapılan desene en yakın olanıydı ama kendi kategorisine layık olacak kadar da belirgindi. Janssen, Dünya'da daha önce hiç görülmemiş yeni bir element keşfetmişti. Bilim Akademisine, keşfettiği haberleri Ağustos ayında hemen göndermesine rağmen, Hindistan ile Fransa arasındaki uzun mesafe, mektubun 26 Ekim'e kadar alınmadığı ve okunmadığı anlamına geliyordu.

Aynı zamanda Akademi, İngiliz astronom Norman Lockyer'dan da benzer bir gözlem sonucu geldiğini açıkladı. Astronom Hervé Faye bir uzlaşma önerisinde bulundu: “Keşfedilmenin haklılığını orantılı bir şekilde ölçmeye çalışmak ve sonuç olarak onu azaltmak yerine tüm onurun, binlerce bilim insanına tarafsız bir şekilde atfedilmesi daha iyi olurdu." ifadelerini kullandı. İki araştırmacı ise keşif onurunu paylaşmayı yürekten kabul etti ve daha sonra yakın arkadaş oldular. 

Kaynak : https://www.smithsonianmag.com/history/how-scientists-discovered-helium-first-alien-element-1868-180970057/
10
1
1
1
0
Emoji İle Tepki Ver
10
1
1
1
0