Bilim insanları tarihin bu karanlık sayfasında kayıtlara geçen en ölümcül salgının ardında yatan suçlunun ne olduğunu ortaya koydular. Yaklaşık 15 milyon kişinin ölümüne neden olan salgın, Meksika nüfusunun %80’ini yok etmişti.
Bilim insanlarının yaptıkları çalışma resmi olarak bir dergide yayınlandı. Sonuçlar oldukça ilgi çekici.
1545-1550 yılları arasında gerçekleşen salgının kurbanlarının dişlerinden elde edilen DNA, ‘Salmonella’ hastalığının Amerika’da bilinen ilk çıkışını ortaya koyuyor. Söz konusu hastalık, ‘Salmonella enterica’ olarak adlandırılan, tifoya neden olan bir bakteri çeşidini içeriyor.
Bu yok edici hastalık şu anda Meksika ve Guatemala olarak bilinen bölgelerde ortaya çıktığında yerliler ‘cocolizli’ ya da ‘huey cocolitzli’ adını vermişlerdi hastalığa.
İspanyollar ise hastalığı ‘pujamiento de sangre (bol kanama ya da tam kanlılık) olarak adlandırmışlardı.
Hangi dilde adlandırılırsa adlandırılsın, sonuç itibariyle ‘ölüm’ anlamına geliyordu.
Hastalığın semptomlarını 1576 yılında tarif eden Fransisken rahip Fray Juan de Torquemada şöyle yazıyordu “Sürekli bir ateş ve salgın hüküm sürüyordu. Bu salgınlar büyük oranda ölümcül özellik gösteriyordu. İdrar rengi deniz yeşili, sebze yeşili ve siyah şeklinde görünüyor, bazen de yeşilden renksiz hale geçiş yapıyordu. Nabız hızlanıyor, küçük ve zayıf şekilde atıyordu. Hatta bazen sıfıra düşüyordu.”
Hastalığın bulaştığı kişiler sayıklama, dizanteri, felç gibi durumlar yaşıyor, bol miktarda kanama ve kusma belirtileri gösteriyorlardı.
Yeni yapılan çalışmaya kadar bu berbat olayların kızamık, çiçek, tifo ya da viral hemorajik hummadan kaynaklandığı düşünülüyordu.
Fakat Max Planck enstitüsü İnsan Tarihi Bilimleri’nden bir ekip, alternatif bir açıklamayı beraberinde getiren ilk doğrudan DNA kanıtına ulaştı.
Meksika’nın Mixtec adlı kasabasında gömülü bulunan yaklaşık 30 iskelet yer altından çıkarıldı. Bu iskeletler, cocolitzli hastalığının pençesine düşmüş insanlara ait.
Yeni bir ‘DNA görüntüleme’ tekniği kullanılarak, ‘Paratyphi C.’ Adı verilen bir tifo sarmalına ulaşıldı.
Söz konusu ölümcül salgında başka patojenler olmadığı anlamına gelmiyor bu keşif fakat, şu an itibariyle tespit edilen tek sorun S. Enterica Paratyphi C olarak biliniyor. Bu bakterinin Yeni Dünya’ya, İspanyollar tarafından taşındığı düşünülüyor.
Yani İspanyollar, yerlileri sadece topraklarından değil, canlarından da ederek, acılı bir ölüm tatmalarına neden olmuşlar. Tarihin karanlık sayfalarından (ki hangi sayfası aydınlık, o da belirsiz) birine kısmen de olsa ışık tutuyor bu çalışma, bu yönüyle.
