ABD ve Türkiye arasındaki ticari gerilime baktığımızda, Türkiye’nin ABD’nin yaptırımlarına karşı yaptırımlarla cevap vermesi gayet doğal bir sonuç. Bu sonucun Türk halkı üzerindeki etkisi ise oldukça farklı gelişti. Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın boykot çağrısında doğrudan hedef olarak gösterilen Apple’ın iPhone markası, Türkiye’de ciddi bir itibar kaybı yaşadı.
Geçtiğimiz gün sosyal medyada oldukça fazla ilgi gören bir video ortaya çıktı. Videoda bir grup vatandaş, Türk bayrağı önünde ellerinde balyozla ceplerindeki iPhone’ları çıkartıp paramparça ettiler. ABD basını konuyu “Türkler Trump'ı protesto etmek için iPhone'larını parçaladı” gibi başlıklarla verdi. Başlıklar doğru, ancak bu protestoların ülkemiz hakkında yanlış bir imaj yarattığı ortada.
![]()
CBS News'ın ilgili haberi
Söz konusu video şu şekilde. Görüntülerin sonunda bir de iPhone zil sesi duyacaksınız:
Zira çoktan satın alınmış bir iPhone’u kırmak ya da çoktan satın alınmış bir doları yakmak gibi eylemler, aslında ABD’de “Bütün mallarınızı alıp yakarız” şeklinde algılanıyor. Böyle bir şey olduğunu bir an düşünün, sizce kim kazanır? Dolayısıyla sembolik birer eylem olan iPhone parçalamak ya da dolar yakmak aslında yanlış mesaj veriyor.
ABD basını sadece yukarıdaki videoyu irdelemekle de kalmadı. Milliyetçi Hareket Partisi Cemal Enginyurt’un bir adet Samsung Galaxy Note9 satın alıp, eski iPhone’u diğer parti yetkilisine kırdırtması da gündem oldu. Haberlerde telefonu kıran İlçe Başkanı’nın “ABD şimdi yerlerde sürünüyor” sözleri ön plana çıkartıldı.
Geçtiğimiz ay 1 trilyon dolar değerini aşan Apple, ilk iPhone’u piyasaya sürdüğü günden bu yana Türkiye’ye 7 milyar dolar değerinde iPhone sattı. ABD’nin ve dünyanın en değerli firması olan Apple, dünyanın en değerli firmaları listesindeki tek ABD’li şirket değil. Listenin ilk beş şirketinin hepsi ABD’li. Bu şirketlerin önemli bir kısmı da ülkemizde hizmet veriyor.
Dünyanın en değerli firmaları listesinde ikinci sırada, yakında Türkiye faaliyetlerine başlaması beklenen 882 milyar dolarlık perakende şirketi Amazon var. Üçüncü sırada yerli telefon üreticilerinin (aslında Apple dışındaki bütün üreticilerin) işletim sistemi Android’i üreten, YouTube’un sahibi Google (Alphabet) yer alıyor ve değeri tam 854 milyar dolar. Dördüncü sıranın sahibi, Türkiye’deki ve dünyadaki bilgisayarların %99’unda kullanılan Windows’un kurucusu 825 milyar dolarlık değere sahip Microsoft. Beşinci sırada ise Türkiye’nin en aktif ülkeler arasında yer aldığı Instagram, WhatsApp gibi platformların sahibi Facebook var.
Kısaca açıklama gerekirse: Yerli şirketlere yatırımlar yapmak, yeni markalar ve rekabet gücü yüksek şirketler kurmak, bu şirketleri dünya çapında önemli bir noktaya getirmek, Trump kontrolündeki ABD için en büyük cevap olacaktır. O vakte kadar yukarıdaki gibi protestolarla verilmeye çalışılan mesajlar her zaman yanlış anlaşılabilir, yapıcılıktan uzak kalır. Bu nedenle ABD basınında gördüğümüz haberler aslında herkesi düşündürmelidir.
