Geçen yıl oldukça iyi bir koruma haberi gelmişti: Doğada hangi türün tehlike altında olduğunu, hangisinin olmadığını tespit eden kişilerden oluşan Uluslararası Doğayı Koruma Birliği (IUCN) pandaları tehlike altındaki grup statüsünden, ‘savunmasız’ statüsüne taşımıştı. Bu da insanların özellikle bambuların yoğun olduğu bölgelerde yaşayan panda habitatlarına verdikleri zararın telafi olunmaya başladığını gösteriyordu.
Bilim yayıncılarının pandalara verilen zararla ilgili yıl boyunca yaptıkları konuşmaların bu konuda bir etkisi olmuş olsa gerek.
Ne derler bilirsiniz; yapılan iyilikler cezasız kalmaz. Ya da şöyle diyelim; iyi bir panda, postu deldirmekten kurtulamaz.
Çin hükümetinden edinilen verilerle hazırlanan yeni bir çalışma, kesinlikle sürpriz olmayan ama moral bozucu bir sonuca varmış: Dev panda cinsi hala avlanıyor olabilir. Son ulusal araştırmalar esnasında panda popülasyonlarının arttığı bir gerçek. Fakat yaşam alanları, yakın geçmiştekinden daha kötü görünüyor.
Bugün Nature Ecology & Evolution dergisinde yayınlanan yeni çalışmanın yazarları şöyle diyorlar : “Yeni edinilmiş, ayrıntılı coğrafi bilgiler ve son kırk yıl üzerinde toplanan verilerin uygulanması gösteriyor ki panda habitatı geçmişe nazaran daha az alana sahip. Öyle ki 2013 yılındaki durumu, bu türün ‘tehlike altında’ olarak adlandırıldığı yıl olan 1988’e oranla daha çok parçalanmış durumda.”
Çalışma yazarlarının ortaya koydukları model, pandaların yaşadıkları tüm bölgeler boyunca uzaktan çekilmiş (uçak ve uydu aracılığıyla) ‘yükselti, yamaç ve ormanlık alan’lardaki verileri içeriyor. Özet olarak panda yaşam alanları 1988-2013 yılları arasında %1.7 oranında azalma kaydetmiş ve her bir habitat parçasının ortalama büyüklüğü de %13.3 oranında düşüş göstermiş. Diğer bir deyişle yaşam alanlarında şimdi çok daha fazla bölünme söz konusu. Berbat insan davranışlarımız yüzünden bambu alanları daha küçük bölgelere ayrılmışlar.
Habitatın azalma göstermesinin sebepleri karma faktörlerden oluşuyor. Bunların tümü insan kaynaklı değil. Her zaman var olan iklim değişimi de var bu faktörler arasında, artış gösteren yol yapım çalışmalarından kaynaklanan bölünmeler de (malum, pandalar karşıdan karşıya geçmezler). Fakat, 2008 yılında Çin’i vuran ve yaklaşık 90.000 kişinin ölümüne neden olan büyük depremin de bir rolü olmuştu. Yazarların ortaya koydukları model sadece bu olayın 2001-2013 yılları arasında yaşanan habitat kaybının %70’inden sorumlu olduğunu varsayıyorlar.
Üzgünüz pandalar ama, anlaşılan o ki bir yandan duyarsız insanların ‘ellerinden gelenin en iyisini yapmaya devam etmelerini’ umarken, diğer yandan kendi ayaklarınızın üzerinde durmanız gerekecek.
