Silikon Vadisi gerçekten bilişim sektörü adına çok ilginç şirketlere ev sahipliği yapmış bir yer. Facebook, Google ya da Apple gibi senelerden beri ortalarda olan büyük teknoloji devlerinin yanında, bir de asla adını bile duyamadan batmış olan şirketlere sahip bir yer. Fakat daha da ilginç bir kategori var ki, o da zamanında milyon dolarlar eden fakat günümüze kadar ulaşamamış şirketler.
Çoğunluğu 90'lar ve 2000'lerin başları arasında yükselmiş olan bu şirketlerin, artık diğer teknoloji veya bilişim devleri yanında esamesi bile okunmuyor. Biz de sizin için bunlardan 9 tanesini listeledik. Bakalım aralarında hatırladıklarınız var mı?
AOL
America Online ya da AOL olarak geçen bu teknoloji devi aslında bir anlamda bize bile yansımış bir bilişim devi. Bir dönemin e-mail ve mesajlaşma yazılımları arasında en popüleri olanı. Fakat 164 milyon dolara Time Warner satılmasıyla birlikte şirketin eskisi kadar yenilikçi davranamaması ve popüler mesajlaşma uygulaması olan "AOL Messenger"ın yerini Whatsapp ve MSN Messenger gibi uygulamalara kaptırmasıyla birlikte bu şirketin adını bile duymaz hale geldik.
Pets.com
Geldik ülkemize hiç ulaşmamış bir girişime. "Pets.com" temel olarak bir evcil hayvan mamaları ve ürünlerini internetten ilk satışını gerçekleştiren şirketlerden biri. Elbette günümüzde internetten bir şey almak yenilikçi bir şey değil. Ancak alan adının hatırlanabilir olması ve bu alanda ilklerden biri olmasıyla günümüze kadar nasıl gelemediğine şaşırdığımız bir şirket kendileri. 1990'ların sonunda kurulmuş olan şirket 2000 yılının başlarında 100 milyon dolarlık bir fon sahibi olmuş ve "Super Bowl" etkinliğine reklam bile vermiş. Fakat aynı yıl şirket hisselerinin 14 dolardan daha aza inmesiyle birlikte, şirket her satışından zarar etmeye başlayınca, aynı yılın kasım ayında kapanmak zorunda kalmış.
FLOOZ
Geldik Bitcoin'in çeyrek cent bile etmediği yıllara. Çevrimiçi para birimlerinin konuşulmadığı yıllarda açılmış olan "Flooz.com", aslında bir tür hediye kartı sitesi olarak hayatına başlamış. Buradan aldığınız hediye kartlarını internetten alışveriş için kullanabildiğiniz site bu konuda büyük yatırım yapan ilk şirketlerden biri olarak görülüyor. Reklamlarında "Whoopi Goldberg" gibi bir yıldızı bile oynatan şirketin sonunu getiren ise kullanıcılarının hesaplarını çalan Rus hack grupları olmuş. Bu da şirketi 2001 yılında gerçekleşen kapanmalarına kadar götüren bir süreci başlatmış.
GeoCities
GeoCities aslında MySpace ile birlikte dönemin ilk popüler sosyal ağlarından biri. Yahoo'ya satılana kadar fena bir popülerlikle de gitmemiş. Ancak 1999 yılında Yahoo'nun GeoCities 3.5 milyon dolara satın almasıyla birlikte her şey ters yüz olmaya başlamış. Önce popülerliğini MySpace'e kaptırmış. Daha sonra da Facebook gibi bir devle birlikte azalarak bitmiş. Yine de 2009 yılında Amerika Birleşik Devletleri'nde kullanıma kapansa da, Japonya gibi ülkelerde ilginç bir şekilde varlığını devam ettiriyor.
MySpace
Geldik ülkemizde de bir süreliğine oldukça popüler olan MySpace'e. 2006'nın yaz aylarında internet kullanıcılarının Google'dan bile daha fazla ziyaret ettiği site olma gibi bir başarıya sahip olan sosyal ağ hala çalışmaya devam ediyor. Ancak belirli bir süre sonra ana sayfaların tasarlanabilmesinden ve bunu başarılı uygulayamayan kullanıcılarından dolayı belli bir yerden sonra leopar desenli çirkin profiller görmemize sebep olmasından dolayı popülerliğini kaybetmiş olduğunu düşünebilirsiniz. Ama daha büyük bir sebebi var ki, o da sonu gelmeyen reklamlar. Bu reklamlar belirli bir nokta da öyle bir seviyeye gelmişti ki, takip edeceğiniz bir profili incelerken neredeyse profil bilgilerini seçemez hale geliyordunuz. Sonuç olarak Zuckerberg, MySpace'deki yanlış olan her şeyden kurtulup, iyi bir formülle Facebook'u kullanıma soktuğunda MySpace diye bir şey ortada kalmamıştı.
eToys.com
eToys, çok kısa bir süre hayatını sürdürse de, bir dönem internette, "Dünya'da en çok tıklanan site" ünvanını taşımışlığı var. Aktif olduğu yıllarda Toys R Us gibi oyuncak satış devlerini bile neredeyse yerinden eden sitenin batışı ise aslında kontrolsüz yükselmeden kaynaklandı. Kontrolsüz büyümeyi kaldıramayan sitenin hisseleri öyle hızla düştü ki, 2001 yılının kış aylarına geldiğimizde kapanmak zorunda kalmıştı.
Jawbone.com
Geçtiğimiz seneye kadar, giyilebilir ve taşınabilir teknolojilerde bir dev olan Jawbone aslında gayet kaliteli bluethoot hoparlörler ve akıllı bileklik üreten firmaydı. Geçen sene itibariyle de hisseleri öyle bir düştü ki halka açılmak zorunda kaldılar. Yine de durumları çok kötü değil. Hala büyük şirketler için giyilebilir veya taşınabilir teknolojilerin arayüz yazılımlarını hazırlayarak para kazanıyorlar. Ancak kendi ürünleri Apple ve Google gibi devlerin giyilebilir veya taşınabilir teknolojilerine kafa tutamadı diyebiliriz.
Netscape
1990'ların ortalarına kadar, eğer internette gezinmek istiyorsanız Netscape'in tarayıcısı Navigator'u kullanıyor olurdunuz. Oldukça başarılı bir dönem geçirmiş şirketin ise işi Microsoft'un Windows 95'i yayınlamasıyla birlikte Internet Explorer'ı kullanıma sunmasıyla bitti. Daha sonra aynı yıl halka açılan şirketin büyük bir bölümüne AOL sahip oldu. En sonunda da 2008 yılında acısına son verdi. Aslında verdikleri desteğin bitmesiyle, kullanıcılarına Firefox'u önermesi bile insanın üzüyor diyebiliriz. Sonuç olarak Internet Explorer'da bitti ama Microsoft devam etmesine rağmen artık ortada Netscape diye bir şirket yok.
Theranos
Theranos aslında bir dönemler 9 milyar dolar gibi bir değere sahip, ilginç bir internet deviydi. Kan örneğinizin küçük bir parçasını alarak, sağlığınızla ilgili çok önemli bilgileri çok ucuza sunan bir teknolojiye sahip olduklarını iddia ediyordu. Ayrıca kurucusu olan ve şimdilerde rahatsız edici bulabileceğimiz genç Elizabeth Holmes, şirketin ünlü bir yüzüydü ve halktan hiç de fena olmayan bir güven oyuna sahipti (yine de reklam videoları internet fenomeni "poppy"ye biraz fazla benziyor insanlar nasıl güvenmiş ben de anlamadım). Sonuç olarak Wall Street Journal'da sahip oldukları teknolojinin, lanse ettikleri kadar etkili olmadığı yayınlanan bir haberle ortaya çıkınca, Holmes'ün kişisel serveti sıfırlara indi ve çok fena bir şekilde battılar.
