Aynı Kaynağın Yaydığı Çekim Dalgaları Ve Işık İlk Kez Aynı Anda Tespit Edilebildi

7
2
1
0
0
İki nötron yıldızının birleşmesiyle açığa çıkan 'kilonova' olgusunun neden olduğu ışık ve çekim dalgaları ilk kez aynı anda tespit edilebildi.

‘European Southern Observatory (ESO) (Avrupa Güney Rasathanesi)’ “Beklenmedik Keşif” başlığı altında bir habere yer verdi. Kurum yaptığı açıklamada, astronomların, aynı etki tarafından oluşturulan çekim dalgalarını ve ışığı ilk kez görüntülediklerini belirtti.

Rochester Institute of Technology’de öğretim görevlisi olan astrofizikçi Brian Koberlein “Bu, önemli bir keşif, çünkü bu olay aynı şeyi gözlemlemek için bütünüyle farklı iki yöntem sunuyor. Düşünün ki polisiye bir film izliyorsunuz ama, ses var, görüntü yok. Ya da tam tersi, filmin görüntüsü var ama ses yok. Pek randımanlı bir gözlem yapamazsınız bu durumda. Fakat hem ses, hem de görüntü varsa, işte o zaman büyük resmi görebilirsiniz” diyor.

Çekim dalgaları yaklaşık bir asır kadar önce ilk kez Einstein tarafından teorileştirilen, ‘uzay-zamandaki dairesel dalgalar’dır. Bu olayı ilk olarak geçtiğimiz yıl gözlemleyebilmiştik. Bugüne değin gözlemlediğimiz tüm çekimsel dalgalar, nötron yıldızlarının kaynaşmaları gibi büyük yoğunluğa sahip olayların sebep oldukları olaylarda gözlemlenebilmişti. Bu tip bir kaynaşma aynı zamanda, yoğun ışık oranlarının yayıldığı kozmik patlamalar olan, kısa süreli gamma ışını patlamalarının en olası nedeni olarak görülür.

17 Ağustos 2017 tarihinde Laser Interferometer Gravitational-Wave Observatory (LIGO) gözlemevi, Dünya üzerinden geçen çekimsel dalgalara dair bir kanıt yakalamıştı. Bu tip bir tespit bu olayla birlikte sadece 5. kez yapılabilmişti. Sadece iki saniye sonra hem NASA’ya ait Fermi Gamma-ray Space Teleskopu, hem de ESA’ya ait International Gamma Ray Astrophysics Laboratory benzer bir bölgede gök yüzünde kısa süreli gamma-ışını patlaması tespit ettiler. Kısa süreli bu iki olay araştırmacıların çekimsel dalgalarla ışığın tek bir etken tarafından oluşturulduğunu düşünmelerine neden oldu.

Bilim insanları uzun süredir iki nötron yıldızının birleşmesi sonrasında, standart bir novadan yaklaşık 1.000 kat daha parlak olan patlama olayı olan kilonova olgusunun gerçekleşiyor olabileceği ihtimalini göz önünde bulunduruyorlardı. Hemen hemen eş zamanlı olarak gözlemlenen çekimsel dalgaların ve gamma ışını patlamasının bu tip bir olayın gerçekleşmekte olduğuna işaret edebileceği konusunda kuramlar öne süren bilim insanlarının bu yöndeki tahminleri, ESO tesislerinin daha sonra yaptığı bir çalışma ile doğrulanmış oldu: Evet, nihayet ‘kilonova’ olarak adlandırılan olay, gözlemlenmişti.

ESO’nun ‘New Technology Telescope’ biriminde gözlem başkanı olan Stephen Smartt “Daha önce bu tip bir şey hiç görmemiştim. Diğer gruplar da dahil olmak üzere bizim de elde ettiğimiz veriler, bunun bir süpernova ya da değişken bir yıldız olmadığını, bilakis oldukça dikkat çekici bir şey olduğunu ortaya koydu” diyor.

Bununla birlikte bu tip bir olay, oldukça seyrek olarak tespit edilebiliyor. Gerçekleşen olaylar sonrasındaki gelişmeleri izlemek üzere, Paranal Gözlemevi’nin Visible and Infrared Survey Teleskopu ve VLT Survey Teleskopu, La Silla Gözlemevi’nin “Rapid Eye Mount” teleskopu, Las Cumbres Gözlemevi’nin LCO 0.4-meter teleskopu ve Cerro Tololo Inter-American Gözlemevi’nin Dark Energy kamerası kullanılmıştı.

Kaynak : https://futurism.com/eso-unprecedented-discovery-gravitational-waves/
7
2
1
0
0
Emoji İle Tepki Ver
7
2
1
0
0