Koronavirüse yakalanan insanların büyük bir kısmı öksürük ve yüksek ateş gibi belirtiler gösteriyor. Ancak hastalığa yakalanan insanların bir kısmı hiçbir belirti göstermiyor. Yapılan testler koronavirüse yakalandığı halde hiçbir belirti göstermeyen insan sayısının düşünülenden çok daha fazla olduğunu gösteriyor.
ABD’de koronavirüs üzerine çalışma yürüten doktor William Petri, koronavirüse yakalandığı halde semptomları göstermeyen insanlar hakkında merak edilenleri sorular ve cevaplar şeklinde sıraladı. Petri’nin cevapları bu konuda hepimizin aklına gelen sorulara cevap veriyor.
Fark etmeden virüse yakalanma durumu ne kadar yaygın?
Bilim insanları, herhangi bir belirti göstermeden enfeksiyona yakalanmanın oldukça yaygın görülen bir durum olduğunu söylüyorlar. Hiçbir belirti göstermeden bir enfeksiyonu yaymanın en trajik örneği olarak; 1900’lerin başında yaşanan tifo salgınında belirti göstermeden diğer insanlara tifo bulaştıran Tifo Mary ismi verilen bir vaka gösteriliyor.
Yapılan çalışmalar, virüsle bulaşan hastalıkların birçoğunda virüse yakalanan insanların belirtileri göstermediğini ortaya koyuyor. İshalin başlıca nedenlerinden olan Cryptosporidia paraziti üzerinde yapılan bir çalışma, parazitin bulaştığı insanların yarısının hiçbir semptom taşımadığını gösteriyor.
Bilim insanları gripte de benzer bir durumun olduğunu söylüyor. Yapılan araştırmalar grip virüsü bulaşan yüzde 5 ila 25 arasındaki insanın hiçbir grip belirtisi göstermediğini ortaya koyuyor. ABD’li bilim insanı, hastalık semptomlarının genel olarak vücudun virüsle savaşının yan etkileri olduğunu ifade ediyor. Bu nedenle bazı durumlarda bu yan etki, virüse yakalanan insanın vücudunda ortaya çıkmayabiliyor.
Virüse yakalanan bir kişi öksürmez veya hapşırmazsa virüsü nasıl yayabilir?
Koruyucu maskelerin kullanılması aslında öksürme ve hapşırma yoluyla koronavirüsün partiküllerinin başka insanlara bulaşmasını engelliyor. Bu nedenle koronavirüse karşı mücadele eden birçok ülkede insanların toplu şekilde bulunduğu ortamlarda maske takılması zorunlu hale getirildi.
Ancak virüs sadece öksürük ve hapşırık partikülleri ile bulaşmıyor. SARS-COV-2, nefes verme ile de diğer insanlara bulaşabiliyor. Düzenli bir nefes alış verişi sırasında virüs birkaç santimetreden daha uzağa ulaşabiliyor.
Koronavirüsün bir diğer yayılma yolu da, salgının başından beri bilinen dokunma. Birçok insanın ortak olarak kullandığı kapı kolu ve market arabası gibi yüzeyler, koronavirüsün yayılmasında önemli bir rol üstleniyor.
Koronavirüs belirtileri göstermeyen bir kişinin hastalığı ne kadar yayabileceği hakkında neler biliniyor?
Koronavirüsle ilgili yapılan yeni bir çalışma, koronavirüs bir insana bulaştıktan birkaç gün sonra bulaşan kişinin solunum salgılarında yüksek virüs seviyeleri olduğunu gösteriyor. Bu nedenle koronavirüse yakalanan birine temas ettikten sonra ev karantinası uygulaması, önemli bir önlem olmaya devam ediyor.
Virüse yakalandığı halde belirtileri göstermeyen insanlar, virüsün sinsi bir şekilde yayılmasına neden olmakla beraber, yukarıda bahsedildiği gibi virüse yakalandıkları ilk günlerde virüsün oldukça fazla insana bulaşmasına neden olabilirler.
Belirtileri göstermediği halde koronavirüse yakalanıp iyileşen insanlarda koronavirüse karşı antikor gelişir mi?
Koronavirüse yakalandıktan sonra iyileşen insanlar, virüse karşı antikor geliştirmiş oluyor. Hastalığın semptomlarını gösteren insanların vücudu antikor geliştirdiği gibi belirtileri göstermeyen insanlar da virüsü yendiklerinde antikorlara sahip oluyorlar.
Bilim insanları, bu antikorların hastalığa karşı bir koruma sağladığını düşünüyorlar. Ancak antikorların kalıcı bir koruma sağladığı ile ilgili hipotez henüz kesinleşmedi. Bu nedenle insanların koronavirüse ikinci defa yakalanıp yakalanmayacağı sıkı bir şekilde takip ediliyor.
New York’taki insanların koronavirüse karşı antikor oluşturup oluşturmadığını araştıran bir çalışma, şehirdeki her beş insandan birinin koronavirüsle enfekte olabileceğini gösteriyor. Çalışmadaki insanların bazıları bağışıklık sistemlerinde koronavirüs delilleri sunuyor olmasına rağmen bu kişiler koronavirüse yakalandıklarını hissetmediler bile.
Hastalık belirtisi göstermeyen korona virüs vakalarının yaygınlık durumu nedir?
Koronavirüse yakalandığı halde belirtileri göstermeyen insanların, toplumun genelindeki oranlarını henüz kimse bilmiyor. Ancak bilim insanları ve halk sağlığı kuruluşları bu konu üzerinde çalışmaya devam ediyor.
Yapılan çalışmalardan bazı küçük örnekler elde edildi. Washington’daki bir bakım evinde yapılan çalışmada, bakım evinde yaşayan 23 kişinin koronavirüs testleri pozitif çıktı. Bu kişilerden 10 tanesinin zaten koronavirüse yakalandığı belirtileri nedeni ile tahmin ediliyordu. Ancak geri kalan 13 kişi herhangi bir belirti göstermiyordu.
Yine ABD’nin Boston şehrinde evsizlerin kaldığı bir sığınma evinde 397 kişinin koronavirüs testleri pozitif çıktı. Sığınma evinde kalan insanların yüzde 36’sına denk gelen bu vakaların hiçbiri koronavirüs belirtisi göstermiyordu.
Wuhan’daki koronavirüs karantinası sırasında Wuhan’da kalan Japonya vatandaşlarının koronavirüse yakalananlarının yüzde 30’u herhangi bir koronavirüs semptomu göstermiyordu. Buna rağmen testleri pozitif çıktı.
İtalya’da yapılan yeni bir çalışma ise İtalya için belirti göstermeyen tüm koronavirüs vakalarının sayısını kabaca gösteriyor. Yapılan araştırmaya göre ülkede koronavirüse yakalanan insanların yüzde 43’ü hiçbir koronavirüs belirtisi göstermiyordu. Araştırmacılar, belirti gösteren insanlarla belirtileri göstermeyen insanların virüsü bulaştırma gücü arasında bir fark bulamadı.
Asemptomatik koronavirüs vakaları, virüs salgınının durdurulmasının önündeki en büyük engellerden birini oluşturuyor. Yaygın şekilde test yapılması, bu vakaların tespit edilmesini ve virüsün yayılmasını engelleyebilir.
