Alman gazetesi Süddeutsche Zeitung, dünyanın gözde bilimsel yayın kuruluşlarından 5 tanesini yakın markaja aldı. Dünyanın dört bir yanından 18 farklı haber ajansının destek verdiği bu araştırma kapsamında, şüpheli mecralarda yayınlanmış tam 175 bin makale incelendi. Bu makaleler ise 400 bin bilim insanı tarafından 2013 yılından bu yana kaleme alındılar.
Şüpheli bilimsel yayın kuruluşlarının bilim insanlarına bireysel e-posta adreslerinden ulaşarak, makalelerini hızlıca yayınlama karşılığında ücret talep ettikleri anlaşıldı. Bilindiği üzere bilimsel bir makaleyi yayınlamak için, öncelikle tarafsız hakem heyetinden onay almak gerekiyor. Bazen bu onay süreci ayları buluyor, dolayısıyla bir bilim insanın çalışmasının resmi şekilde yayınlanması aylar sürüyor.
Yayınlanan makaleler arasında ilaç şirketlerinin üretimde referans olarak kullanabilecekleri makaleler de var. Aynı zamanda iklim değişikliklerine ilişkin tartışmalı teorilerin bilimsel kesinliğe kavuşturuluğu sakıncalı çalışmalar da bulunuyor. Hakem heyeti tarafından incelenmeyen bu çalışmaların bilimsel geçerliliği de bulunmuyor.
Söz konusu makalelere ilişkin bir örnek vermek gerekirse, Fransız gazetesi LeMonde’nin yaptığı deşifreyi incelemekte fayda var. Arıların kovanlarda kullandıkları yapışkan maddelerin, kolorektral kanserin tedavisinde kullanılabileceğini söyleyen bir makalenin; sahte ve yazarı olmayan bir araştırma merkezinde yazıldığı anlaşıldı.
Söz konusu vaka benzeri pek çok sayısız örnek var. Bilim dünyasında “istismarcı yayıncılık” olarak yer eden bu skandallar, gerçekten objektif çalışmalar yürüten dürüst bilim insanlarını da endişelendiriyor. Çoğu uzman, söz konusu yayıncı kuruluşların acilen kapatılması gerektiğini söylüyorlar.
Skandallara ilişkin yakın zamanda ciddi adımların atılması bekleniyor.
