Biyosfer, dünya üzerinde canlıların yaşadığı katmana verilen isim. Biyosferin ne kadar derinlere kadar inebildiği ve toprak altında yaşayan canlıların sayısı, hayret verici derecede çok.
Yeraltı, yeryüzünden çok daha büyük. Derinlerdeki yaşam alanı, okyanusların neredeyse iki katı büyüklüğünde. Bu bölgede yaşayan canlıların biyokütleleri toplamı ise 23 milyar ton ediyor. Toplam insan biyokütlesinin 100 milyon ton civarında olduğu varsayılıyor. Bu rakamla karşılaştırınca, biyosferin dernliklerinin ne kadar kalabalık olduğu oldukça şaşırtıcı.
“Yeraltı Galapagosu” olarak adlandırılan bu yaşam alanı, 1000 bilim insanının işbirliğiyle oluşturulan Derin Karbon Gözlemevi (DCO)’nun araştırmasının da konusunu oluşturuyor. Bu hafta başlayacak olan American Geophysical Union Yıllık Toplantısı’nı başlatacak olan araştırma, çok ses getirecek gibi duruyor. Araştırmacılara göre organizmaların Dünya’nın derinliklerindeki zorlu koşullarda nasıl hayatta kaldığını anlamak, gezegenimizdeki yaşamın nasıl başlayıp evrimleştiğini anlamak açısından oldukça önemli. Hatta bu araştırmadan elde edilen bilgiler, başka gezegenlerdeki yaşam arayışlarına da yol gösterebilir.
Fransa’daki Claude Bernard University Lyon 1’den mineralojist Isabelle Daniel, “On yıl önce, ayaklarımızın altındaki bu taş parçasının böylesine yaşam dolu olduğuna dair hiçbir fikrimiz yoktu.” diyor. Araştırmanın hem Dünya’daki hem de başka gezegenlerdeki biyotik, abiyotik dallanmanın incelenmesi konusuna ilgiyi arttıracağından emin.
Toprakaltı sakinleri ise yüzeyin ve deniz tabanlarının kilometrelerce altında yaşayan mikroplardan ve organizmalardan oluşuyor. Dünyadaki bakteri ve arkelerin yüzde yetmişinin yüzeyin altında yaşamını devam ettirdiğine inanılıyor. Bu alan, erişimin zorluğu nedeniyle çok fazla bilimsel çalışma yapılabilmiş bir alan değil.
DCO, dünyanın pek çok yerinden derin toprak örnekleri topladı. Bu örnekleri almak için yer yer beş kilometreye ulaşan sondalar açmaları gerekti. Bu biyosferde milyonlarca mikrop türünün barındığı tahmin ediliyor. Bu mikroplardan bazıları, deniz seviyesindeki basıncın 400 katı basınca dayanabiliyor. Kaynar sıcaklıklar, aşırı tuzlu ortamlar ya da aşırı soğuklar gibi çeşitli çevre şartlarında yaşayabilen milyonlarca farklı tür var. Bu organizmaların büyümesi ve çoğalması ise türdeşlerine kıyasla epey uzun sürüyor.
Araştırmada öne çıkarılan canlı türlerinden biri, Güney Afrika’daki Kopanang altın madeninde bulunan bir nematot sınıfı kurtlar.
Araştırmanın sonucunda, yeraltından çıkan canlı çeşitliliği oldukça şaşırtıcı. Bu biyoçeşitlilik, uzayda yaşam aramalarında yeni teorilerin ortaya çıkmasının da yolunu açabilir.
