Uzay elbiseleri farklı görünürler. Aynı zamanda da komplikedirler. Bilim kurgu yazarları, film yapımcıları, sahne malzemesi üreticileri de uzay elbiselerini severler. Robert A. Heinlein’ın sevilen romanı ‘Uzay elbisem var – uzaya gideceğim’ den, son uzaylı filmlerine kadar. Fakat herkes ev ödevini iyi yapmıyor: Fantastik kostümlerin yanında, kurgusal dünyada da olsa kullanımı zor, anlamsız olanları da var.
‘İdeal’ uzay elbisesi diye bir şey yok zira, farklı koşullar için farklı özellikte elbiselere ihtiyaç duyarsınız. Fakat yine de akıllara gelebilecek birkaç temel soruyu cevaplandırabileceğimizi düşünüyoruz. Kurgusal uzay elbiseleri giyinenler için güvenilir ve giyilebilir özellikte midirler? İşlevlerini hakkıyla ifa ederler mi? Ve gerçekte olmuş olsaydılar, yapım amacını yerine getirecek derecede iyi performans sağlarlar mıydı? Tüm bu soruları göz önünde bulundurarak en kötüden en iyiye bazı muhteşem ve utanç verici tasarımları aşağıda listeledik.
TITAN A.E.
Titan A.E.’yi ölümüne sevmiştik. Fakat yine de uzay elbisesinin bir miktar sakat olduğunu itiraf etmek gerek. Dünya’nın yok oluşundan yıllar sonra Cale bir uzay istasyonunda riskli bir iş gibi görünen kurtarma görevine başlar. Öyle ki, parçalanmakta olan bir uzay gemisinden kopan büyük parçanın altında ezilişine de şahit olmuştuk.
Fakat her ne kadar işi için yüzeysel olarak tasarlanmış zırhlı giysi gibi görünse de, bu seferki oldukça tehlikeli görünüyor. Büyük yuvarlak başlık şahane bir görünürlük kazandıracaktır ama aynı zamanda kolayca kırılabilir gibi de görünüyor. Sırtında asılan kablolar ya da tüpler kurtarma esnasında ayak bağı olabilirler. Üstelik bu şeyler ne işe yarıyorlar?
STAR TREK
Star Trek’in neresinden başlayalım? Star Trek Discovery’nin yeni gösterimi bütünüyle minyatür bir uzay gemisi gibi görünen sağlam bir giysiyle tasarlanmış. Fakat aynı zamanda biraz tuhaf, utandırıcı tanımlamalar da var. Örneğin The Original serisinde olduğu gibi. Tuhaf, göründüğü kadarıyla da gereksiz şekilde boyanmış parçaları olan bu giysileri giyenler, sadece önlerini görebilirler. Fakat ne hikmetse başlığın şeffaf kısmı kafanın arkasına kadar uzanıyor.
EXPLORES ON THE MOON
Favori uzay elbiselerimizden biri, insanlar gerçekten uzaya gitmeden önce belirmişti ekranlarda: 1950’lerin Tintin komedi filmi (daha sonra çizgi film olmuştu). Destination Moon ve Explorers on the Moon. Bu giysiler kullanacağımız cinsten değillerdi. Hafif giysiler yerine sağlam zırhlarla donatılmış, yuvarlak başlıklı giysilerdi. Bu elbiseleri giyinmek ve yürümek, zahmetli olurdu. Herkese özel biçilmiş kaftan gibi olduklarını söylemeye gerek yok (tabii köpeğe bile!).
DESTINATION MOON
Yine 1950’li yıllara ait bir klasik olan ‘Destination Moon’, uzay çağını öne çeken yapımlardan biriydi. Tıpkı Explorers on the Moon gibi. Fakat şu var ki bu film, uzay yolculuğunu bir şekilde gerçekçi biçimde ele almış ilk yapımlardan biriydi. Astronotlar Ay’a ayak basmadan neredeyse 20 yıl kadar önce. Ve hatta ilk roketler ilk uyduları yörüngeye oturtmadan önce.
Filmde kullanılan giysiler oldukça etkileyiciydiler. Ay uçuşlarında kullanılan gerçek elbiseler gibi değillerdi ama temel bazı özelliklere sahiptiler: esnek eklemler, çıkarılabilir başlıklar, hayat desteği ve dahası. Hatta her bir astronota renk kodu verilmişti. Böylece izleyiciler, her karakterin kim olduğunu yüzünü görmeden bilebiliyordu. NASA bile ancak Apollo 11 uçuşundan sonra akıl edebilmişti bunu. İnsanlar televizyon yayınlarında astronotların kim olduklarını bilemediklerinde uçuş görevi yöneticisinin elbisesine bazı etiketler yapıştırmayı akıl edebilmişlerdi nihayet.
BATTLESTAR GALACTICA
Bir uzay filmi olan Battlestar Galactica’da çok fazla uzay giysisine rastlamıyoruz. İnsanlar bazı bazı uzaya giderken, özellikle de savaş pilotlarının ya da devriye görevi yapanların giydiklerine şahit oluyoruz. Giysilerin, sıradan uzay elbiselerinde göremeyeceğimiz türde, iğne vurulan pilotların hayata kalmalarını sağlamak üzere tasarlanmış, yüksek seviyede savaşçı pilot üniformaları oldukları aşikar. Bununla birlikte bu giysiler, filmin ilk bölümlerinde Kara ‘Starbuck’ Thrace’in Ay’ın yerleşime imkan vermeyen bir bölgesinde vurulduğunda giydiği elbise gibi insanların gezegenin yüzeyinde hayatta kalmalarını sağlayacak türden elbiselerdi.
Giysilerde görüş açısını genişleten muhteşem başlıklar bulunuyordu ve sıkıştırılabiliyorlardı. Fakat yine de bazı bilim kurgu stili de hakimdi giysilere. İmkansız şekilde kolayca hareket etmeyi engelleyecek görüntüleri vardı. Üstelik tam anlamıyla hayat desteği sağlayan bir giysi gibi de durmuyorlardı. Vurulduğunuzda en kısa zamanda kurtulmayı ümit etmekten başka şansınız yok gibiydi.
MISSION TO MARS
2000 yılına ait bir film olan Mission to Mars öfkeden çıkarma denemesi gibiydi. Filmde oynayan karakterlerin giydikleri giysiler de farksız değildi. Bu giysiler yüzey ve uzay yolculukları esnasında kullanılıyor, giysinin başlıkları ise kişinin bakış açısını oldukça kısıtlıyor gibiydi.
Fakat bu filmde de bazı olumlu şeyler var: giysiler, gerçek uzay giysisi tasarımından izler taşıyordu. Örneğin sırtta yer alan paketler, göğüs üzerinde yer alan kontroller, esnek birleşim noktaları renk kodu olan giysiler.
THE MARTIAN
Son olarak The Martian’ı ele alacağız. Hem film hem de kitap, gelecekte Mars’a yapılacak olası bir uçuşa makul ve gerçekçi bir yaklaşım sergiliyor. Mark Watney’in giydiği uzay giysisi, belki de hikayedeki en önemli çevre birimlerden birisiydi. Mars’ta sıkış kaldıktan sonra bu giysilerden birinin içerisinde oldukça önemli bir süre zaman harcamıştı.
The Martian’da kullanılan giysi, gerçek Apollo astronotlarının Ay’da kullandıkları bir şey gibi görünmüyor ama, Mars’a yapılacak bir yolculuğun neleri gerektirebileceğine dair gerçekçi bir bakış açısı ile tasarlanmış. Giysi başlığı giyinen kişiye olabildiğince geniş görüş açısı kazandırmak üzere tasarlanmış ve aynı zamanda çok sayıda kritik bilgi sağlıyor. Aynı zamanda özellikle evden uzakta olduğunuzda kullanışlı olabilecek şekilde, ihtiyaç halinde giysinin parçaları üzerinde çalışma yapılabilir ya da giysiden çıkarılabilir gibi görünüyorlar. Başka bir artı ise kitaptan geliyor: giysiler her bir astronota uygun şekilde üretilmişler ve herkese uyacak giysi tipinde değiller.
