Dünyaya ve modern yaşama dair birçok elle tutulur komplo teorisi geliştirildi ve bugüne kadar tartışıldı. Ancak şimdi bu ‘elle tutulur’ sıfatını pek taşıyamayan bir komplo teorisinin neden olduğu bir kampanyadan bahsedeceğiz: Aşı karşıtlığı. Yüzyıllardır aşıyla atlattığımız her salgında karşımıza çıkmış aşı karşıtlığı bazen tartışılabilir noktalara değinse de savunulanlar, bilim ve mantıkla genelde örtüşmüyor. Bugün COVID-19 için kullandığımız aşılara da saldıran karşıtlar, suçlayabilecekleri bir neden aramakta sınır tanımıyor.
COVID-19 için üretilen aşılara, özellikle mRNA teknolojisiyle üretilenlere bugüne kadar sayısız geçersiz iddia yöneltildi. Bugün Twitter’da gündeme gelen bir iddia ise pes dedirtecek boyuttaydı. Aşı karşıtları, BioNTech sitesindeki açıklamayı Google Translate ile çevirip yanlış çevrilen kısımlar için aşıları suçladı. Yanlış çeviriden yola çıkan komplo teorisyenleri, BioNTech’in Türkiye ve Afrika üzerinde biyolojik deney yaptığını iddia etti.
Paylaşılan komplo teorisi 'kanıtları'
Prof. Dr. Cenk Kıraklı, bugün Twitter’da paylaştığı fotoğraflarla sınır tanımayan aşı karşıtlığına parmak bastı. Fotoğrafların birinde BioNTech’in sitesindeki orijinal; İngilizce açıklama yer alırken, diğerinde aşı karşıtlarının ‘kanıt’ olarak sunduğu Türkçe açıklama yer aldı. Google Translate’in özellikle bağlaçlarla bağlanmış uzun cümleleri çevirirken ne kadar absürt hatalar yapabildiğini biliyoruz ve bu yanlış çeviriler, genelde internette komedi malzemesi olmaktan öteye gitmiyor. Ancak yanlış bir çeviri bu sefer kimileri tarafından fazla ciddiye alınmış gibi görünüyor.
Sitedeki asıl açıklama, diğer aşılara da uygulandığı gibi BioNTech aşısına da uygulanan test süreçlerinden bahsediyor. Faz çalışmalarına Türkiye, ABD, Almanya, Brezilya, Arjantin ve Güney Afrika dahil olmak üzere birçok ülkenin katıldığından söz ediliyor. Hatalı Türkçe çeviride ise birtakım açıklamanın sonunda “Türkiye ve Afrika.” şeklinde eksik bir cümle bulunuyor. Bu cümle, aslında Google Translate'in halen mükemel bir çevirmen olmadığını kanıtlıyor olsa da aşı karşıtları, bunu farklı bir şekilde ele aldı.
BioNTech'in asıl açıklaması:
"This global study plans has enrolled approximately 44,000 participants aged 12 years and older from a diverse population, including ethnic minorities, as well as high risk population in approximately 154 clinical investigational sites around the world, including study sites in Germany, U.S., Argentina, Brazil, Turkey and South Africa. The trial is designed as a 1:1 vaccine candidate to placebo, randomized, observer blinded study to obtain safety, immune response and efficacy data needed for regulatory review."
- 'Kanıt'ın en büyük kanıtı olan ve Translate tarafından ayrılarak yanlış çeviriye yol açan kısım kalınla işaretlendi. Sadece bu kısmın çevirisi "Almanya, ABD, Arjantin, Brezilya, Türkiye ve Güney Afrika'daki çalışma alanları dâhil olmak üzere dünya çapında 154 klinik araştırma merkezi" şeklinde.
Google Translate'in yanlış çevirisi:
Bu küresel çalışma planlarına Almanya, ABD, Arjantin, Brezilya'daki çalışma alanları dâhil olmak üzere dünya çapında yaklaşık 154 klinik araştırma sahasında popülasyondan 12 yaş ve üzeri yaklaşık 44.000 katılımcı kaydedilmiştir. , Türkiye ve Güney Afrika. Deneme, düzenleyici inceleme için gereken güvenlik, bağışıklık tepkisi ve etkinlik verilerini elde etmek için plasebo, randomize,gözlemci kör çalışmaya 1:1 aşı adayı olarak tasarlanmıştır. (Bu cümlelerden yanlış da olsa bir şey çıkarmak büyük bir başarı aslında.)
