Bitcoin, geçtiğimiz hafta 20.000 doların üzerine çıkmayı başardı ve hafta için 17 bin civarında işlem görmeye devam etti -son birkaç gündür ise 12 bin doların altında işlem görmeye başladı- . Ancak bu yılın başında, yaklaşık olarak 1000 dolar seviyesindeydi. Ani yükselişine ekim ayında başladı ve dur durak bilmeden devam etti.
Ekonomistler tamamen dijital ortamda üretilen ve işlem yapılan kripto para biriminin geleceği hakkında adeta ikiye bölündüler. Fakat ne olursa olsun finansal okur yazarlık konusunda günümüzün en çok bilinmesi gereken konuları arasında yer alıyor.
Bitcoin yatırımı yapmayı düşünün ya da düşünmeyin, paranın geleceğini inşa eden bu oluşum hakkında bilgi sahibi olmamak için hiçbir bahane yok.
1. Bitcoin sınırlı bir kaynağa sahiptir:
Bitcoin yazılım tabanlı bir değer olduğu için üretimi de bilgi işlem teknolojileri aracılığıyla gerçekleşiyor. Blok zinciri mantığına dayanan bu sistemde, her bir Bitcoin’in üretimi için bilgilerin yeniden işlenmesi gerekiyor. Dünya üzerinde dağınık bir sistem olan Blok Zincirleri vasıtasıyla, dünyanın en güvenli ekonomik katma değeri oluşturuluyor. Fakat bunun bir sınırı var.
Yazılım temellerinden dolayı Bitcoin üretimi 21 milyon adetle sınırlanmış durumda. Günümüzde ise 8 yılda ulaşılan miktar yaklaşık olarak 16 milyon. Bilgi arttıkça, talep edilen işlemci gücüde arttığından Bitcoin üretimi yavaşlıyor. Bu nedenle 21 milyon adet üretmek için geçmesi gereken zaman da artıyor.
Aslında yazılımsal olarak her kripto para biriminin bir sınırı var ve Bitcoin’in 21 milyona ulaştıktan sonra değerini koruyabilmesi için, ticari alım satımlarda kullanılması gerekecek.
2. Bitcoin kullanıcıları ve üreticileri anonimdir:
Bitcoin'in kurucusu Nakamoto, işlemlerin gerçek kimliklerle sağlanmasını önlemek için gizlilik koşulu getiriyor. Bitcoin blok zincirinde her kullanıcı ve üretici takma isimlerle aktif olabiliyor. Bu aklınıza sistemin güvenilmez oluşunu getirmesin. Zaten Bitcoin zincirlerindeki güven olgusu kişilere bağlı değil, sistemin geneline bağlıdır.
Harvard ekonomisti Kenneth Rogoff, hükümetlerin bu anonimlikten faydalanarak Bitcoin işine girme ihtimallerinin olduğunu da belirtmişti.
Yasal mağduriyetleri engellemek adına Bitcoin yatırımı yapmanızı sağlayan borsa kuruluşları, kişilerden kimlik bilgilerini isterler. Bunun nedeni, Bitcoin almak için yasal mevzuatı olan para birimlerinin kullanılacak olmasıdır.
3. Henüz Bitcoin için herhangi bir hukuksal mevzuat yok:
İnternet çağının getirdiği ve dünyayı gittikçe küçülten pek çok teknoloji gibi Bitcoin de, hukuksal anlamda insanlığın hazırlıksız yakalandığı bir konu. Şu anda herhangi bir devlet tarafından resmi olarak yasaklanmış değil. Diğer taraftan vergilendirme politikalarına da maruz kalmıyor.
Bitcoin taraftarlarına göre teknolojisi, hukuk sistemlerinden bir adım önde işliyor. Hukuksal açıdan duruma bakacak olursak, yeni olan her şeyin için güncel yorumlar gerektiğini görüyoruz. Vergilendirme usulleri ve transfer kesintileri ise tamamen bu konuda hizmet veren kuruluşların inisiyatifine kalmış durumda.
Bu madde yakında değişebilir, herhangi bir ülke Bitcoin ile ilgili resmi kararlar alıp uygulayabilir.
4. Bitcoin bedavaya üretilmiyor, aklın sınırlarını zorlayan miktarda elektrik harcıyor:
Bitcoin madenciliği, enerji tüketimi açısından yoğun bir süreçtir. Birisi madenciliğe kalkıştığında, şifreleme sistemlerinin çalışması için gelişmiş bilgisayar donanımları satın almak zorundadır. Bu sistemler, artık genel anlamda çoğu ülkeden daha fazla enerji üretiyorlar. Yani eğer bir şekilde işi öğrenip madencilik yapacaksanız, her ay kapınıza gelecek elektrik faturasını da düşünmelisiniz.
Küresel çapta milyonlarca bireysel madenci-üretici bulunuyor. Toplam enerji tüketim miktarı korkunç boyutlara erişmiş durumda. Hatta dünya üzerinde tek başına en fazla elektriği tüketen en büyük teknolojik gelişme Bitcoin’den başkası değil.
5. Bitcoin, kredi kartlarının ve nakitlerin yerini mi alacak?
Bu konuda bir çok teknoloji siması ve ekonomist hem fikir görünüyor. Aslında bu söylemde şöyle bir düzeltmeye gitmekte fayda var: Bitcoin’n teknolojisi, yasal mevzuatı olan paraların ve kredi kartlarının yerini almaya geliyor.
Hatta bu önemli ekonomik devrimin 5 yıl içinde gerçekleşeceğini ön gören uzmanlar da bulunuyor. Fakat üretim sınırına eriştikten sonra para birimi olarak kullanılmaya devam edilmesi için bazı değişiklikler geçirmesi gerekiyor.
Bitcoin’in tüm sistemi saniyede yalnızca birkaç işlem yapılmasına izin veriyor. Gerçek bir para birimi olup dünyanın her yerinde kullanıma girdiğinde, saniyede birkaç işlem yapmak sorun çıkartacaktır.
Diğer taraftan Bitcoin alım satımlarında büyük miktarlarda para kesintileri yapılıyor. Bu kesintiler, büyük firmaların Bitcoin’den uzaklaşmasına ve onu bir para birimi olarak görmemelerine yol açıyor.
Planlanan iyileştirmelerle bile, bu teknolojinin evrensel bir ödeme sistemi haline gelip gelmeyeceği belli değil. Bitcoin, günlük alımlardan çok altın gibi yatırım araçlarına benzemeye başladı.
