Sebeplerini veya işleyiş mekanizmalarını henüz tam olarak çözememiş olsak da, mutluluk, üzüntü, öfke gibi ruh hallerine aşinayız. Bunları yaşadığımızda nasıl hissettiğimizi ayrımsayabiliyor, dile getiremesek bile anlıyoruz. Ya anlayamadıklarımız? Hazırsanız bu 6 psikolojik olaya beraber göz atalım.
Esrime
Duyguları tanımlarken, onların kategorilere ve alt kategorilere ayrıldıklarını aklımızdan çıkarmamamız gerekir. Mutluluğun alt kategorilerinden biri olan esrime, diğer bir alt küme olan coşkunun aksine rahatlık ve eğlence içermez. İnsanı esir alan, elini kolunu bağlayan bir tür tutku ve trans halidir. Aşk veya şehvet gibi, ruhumuzu alıp yükseklere çıkaran esrime halini bizi çok etkileyen bir konser yahut gösteriyi seyrederken yaşamamız olasıdır.
Normopati
Toplumsal normlara ve çoğunluk tarafından kabul edilen ahlak kurallarına bağlılığı ifade etmek için kullanılan normopati, ilk defa İngiliz psikanalist Christopher Bollas tarafından dillendirildi. Normopatik kişi, bağımsız olamayan, kendi kararlarını alamayan sağlıksız bir ruh haline sahiptir.
Disfori
Hüzünlü ve negatif bir ruh hali olarak özetlenebilecek olan disfori; mani, depresyon, bipolar bozukluk, genel anksiyete bozukluğu ve kişilik bozuklukları gibi durumlarla ilişkilendirilir. Endişe, boşvermişlik, enerji düşüklüğü ve ikirciklilik olarak kendini gösteren disfori, mutluluk ve coşku manasına gelen öfori halinin zıttıdır. Disfori, beklenmedik bir hadiseye karşı gelişen kısa süreli bir durum da olabilir.
Abjeksiyon
Benlik duygumuzun hudutlarını sorgulamamıza sebep olan abjeksiyon, çocuklukta, bedenimizin aidiyet duyduğumuz ailemizden ayrı olduğunu fark etmenin yarattığı endişe ve korkuyla tetikleniyor. Bu travma hali, benzer ayrılıklar yaşandıkça tekrar su yüzüne çıkıyor. Abjeksiyonun en belirgin işareti ise, korkunç bir olaya şahit olduğumuzda kusmamız.
Yineleme Saplantısı
Obsesif kompülsif bozukluğun bir çeşidi olan yineleme saplantısı, aşırı kontrolcü bir karakterden ortaya çıkar. Yatmadan evvel ocağı 3 kez kontrol etmek, kapıyı defalarca açıp kilitlemek, her gün aynı yolları kullanmak gibi davranışlarla kendini gösteren bu saplantı doyurulmadığında, kaygı baş gösterir.
Süblimasyon
Başta Freud olmak üzere birçok psikanalist; insanların, cinsel arzuları sayesinde harekete geçtiğini ifade eder. Söz konusu arzuyu dizginlediğimizde, onu farklı bir sahaya, mesela yazmak veya resim yapmak gibi yaratıcı-sanatsal bir alana kanalize etmemiz mümkün olur. İşte bu ilkel ve vahşi dürtünün belirli bir 'amaca' yönlendirilmesine kısaca yüceltme, arılaştırma veya süblimasyon ismi verilmektedir.
