Geçtiğimiz hafta rekor bir artışla 20 bin dolar seviyesine ulaşan Bitcoin, kısa bir zaman zarfında 12 bin dolar seviyelerine kadar geriledi.
Uzmanların Bitcoin’in 2018 yılı içerisinde 300 bin dolar seviyesini göreceğine yönelik tahminleri sonrasında yaşanan bu düşüş, yatırımcılar arasında paniğe neden oldu. Fakat bu durum, kripto para piyasası için bir ilk değil. ABD merkezli Fortune dergisi verilerinden yola çıkarak son 5 yıl içerisinde 13 dolar seviyelerine kadar gerileyen Bitcoin’de yaşanan bu ani düşüşleri ve nedenlerini derledik.
2013 yılının bahar aylarında bir Bitcoin’in değeri, 233 dolar seviyesindeydi. Nisan ayında yüzde 71’lik düşüş yaşayan para, 67 dolar seviyesine kadar geriledi. Piyasaya hakim olmayan yatırımcılar bu durum karşısında büyük panik yaşamışlardı. Bu düşüş tam 7 ay boyunca sürdü ve Bitcoin 13.40 seviyelerine kadar geriledi.
Nisan 2013 yılında gerçekleşen devasa erimenin asıl nedeni ise Bitcoin’in popülaritesiydi. 2013 öncesine kadar 30 doları geçmeyen Bitcoin, medyanın ve büyük yatırımcıların ilgisiyle 200 doları aşmıştı. Spekülasyonlarla birlikte yaşanan bu ani çıkışın sonu ciddi bir çöküş oldu.
2013 yılının kalan dönemlerini 120 dolar seviyelerinde geçiren Bitcoin, sonbahar döneminin gelişiyle birlikte en büyük çıkışlarından birini yaşayarak değerini tam 10 kat arttırdı. 2013 Kasım ayında ilk kez bin doların üzerine çıkan Bitcoin, 1.150 dolardan işlem görmeye başladı. Fakat bu devasa çıkış, yine hızlı bir biçimde yön değiştirerek Aralık ayında 500 dolar seviyelerine geriledi.
Yatırımcılar o dönem yeni alışmaya başladıkları kripto para piyasasındaki değişimleri de aynı şekilde yorumlamaya çalışıyor, bu ani artışın en büyük nedeninin ana akım medya, sosyal medya gibi mecralarda yükselen Bitcoin çılgınlığı olduğu yönünde yorumlar yapıyorlardı. Bu heyecana katılmak isteyenler Bitcoin piyasasına hücum edince, önlenemez bir artış da gelmiş oldu beraberinde. Bununla birlikte yasadışı faaliyetlerin finanse edilmesinde, uyuşturucu ve vergi kaçakçılığı gibi yasa dışı faaliyetlerde Bitcoin’in kullanılması, ibrenin tersine dönmesine neden olacaktı.
2013 yılında kırılma noktalarından birini yaşayan Bitcoin, yasadışı faaliyetlerde kullanıldığı için aldığı darbe nedeniyle bir yıl boyunca kendine gelemedi. Büyük firmaların devreye girmesi, Bitcoin alımının kolaylaştırılması ile birlikte dijital para altın çağına bir adım daha yaklaştı.
2014 Mt. Gox tufanı
Japonya üzerinden hizmet veren ilk ve en büyük bitcoin Exchange sitesi Mt. Gox’u biliyoruz. 2014 Şubat ayında 864 dolardan işlem gören Bitcoin, yüzde 49’luk bir düşüş yaşayarak 439 dolar seviyesine geriledi. Fakat Mt. Gox’un etkisiyle yaşanan bu düşüş, 2016 yılına kadar sürecek durgunluk sürecinin de en büyük tetikçisiydi.
Neden oldu?
Şubat ayında yaşanan düşüşün nedeni, Bitcoin piyasasının neredeyse tamamını elinde tutan Mt. Gox firmasının hacklendiğine yönelik haberlerdi. 7 Şubat’ta para çekme işlemlerini durdurduğunu açıklayan firmanın 850 binden fazla Bitcoin’inin çalındığı ortaya çıkmıştı (güncel değeri 3.5 milyar dolar).
Bu olayla birlikte kripto paraya olan güvenin sorgulanma aşaması başlamış oldu. Beliren şüphelerle birlikte para biriminin likiditesinde azalma yaşanırken, değeri de yıllar boyunca zedelenmişti. Bazı uzmanlar dijital paraların artık belini toparlayamayacağı ön görüsünde bulunuyorlardı. Spekülasyonlar yayıldıkça kripto para da düşüş seyrini sürdürüyordu.
2017 yaz tasfiyesi
İllegal alışverişler, spekülasyonlar, hacklenme haberleri sonrasında 2017 yılına yatırımlarını arttırarak girdi Bitcoin. Son birkaç yıl içerisinde 1000 dolardan fazla değer kazanan bitcoin, çılgınca tırmanışa geçmişti.
Fakat 2017 yılının Haziran ayında değeri 3 bin dolara kadar düştü. Bu düşüş, Temmuz ayında da devam ederek, %36’lık bir düşüş oranı yaşandı ve Bitcoin’in değeri 1869 dolara kadar geriledi.
Neden gerçekleşti?
Bitcoin’in yaşadığı patlama esnasında yatırımcıların bilmedikleri kodlarda endişe verici bir yanlışlık yaşanmıştı. Bitcoin, Litecoin ve Ethereum gibi türevlerine oranla oldukça yavaş kalıyordu ve çekirdek geliştiricileri yazılımın nasıl güncelleştirilebileceğiyle ilgili olarak bir fikir birliğine varamıyorlardı. Söz konusu çatallanma ile birlikte piyasadaki belirsizlik durumu artış göstererek fiyatlarda ani düşüşe neden oldu. Bu durumu düzeltmek için Bitcoin Cash devreye sokuldu. Asıl itibariyle rakip olarak çıkarılan bu yeni oluşum, uzun vadede Bitcoin’e zarar veremedi.
Devasa boyutlardaki Çin kırılması
Yaşanan endişelerin yok olmaya başlamasıyla birlikte suların durulduğunu zannedenler, aslında bir kez daha yanılıyorlardı. 2017 yılı Eylül ayı itibariyle 5 bin dolar seviyelerine yaklaşan kripto para, 15 Eylül’de yüzde 37’lik düşüş yaşayarak toplam piyasa değerinin en az 30 milyar dolarını da silip süpürmüştü. Bu hareketliliğin uğursuz gelişmelere gebe olduğu beklentisi, sanıldığı gibi gerçekleşmedi ve 3 gün sonra fiyatlar yeniden 4 bin dolar seviyelerine yaklaştı.
Neden oldu?
Bitcoin fiyatlarındaki ani dalgalanmaların nedenleri genelde belirsiz olabiliyor fakat son büyük kırılmanın başlıca nedeni Çin’di.
Komünist Parti yönetiminin kripto para birimlerini bütünüyle yasaklayacağına yönelik söylentiler, piyasayı bir anda karıştırdı. En önemli Bitcoin adreslerinden biri olan BTCChina, Eylül ayında Bitcoin ticaretini tamamen durduracağını açıkladı. Bitcoin madenciliğinin Çin’in tekelinde döndüğünü göz önünde bulunduracak olursak bu hareketlenme oldukça normal görülebilir.
Son beş yılda bitrate fiyat dalgalanmalarına baktığımızda yüzde 40, hatta yüzde 50’ye varan fiyat düşüşleri yaşandığını görüyoruz. Bu durum, popüler kripto para biriminin ‘uçucu’ yanını ortaya koyuyor.
2013 yılından bugüne değin yaşanan sürece baktığımızda, Bitcoin çöküşlerinin büyük çoğunluğunun büyük kesintiler, spekülasyonlar ve hükümet darbeleri gibi harici şoklardan meydana geldiğini söyleyebiliriz. Fakat kripto para bir şekilde büyük bunalımlardan alnını akıyla çıkmayı başarırken, uzun vadede yatırımcıların yüzünü güldürdü. Her ne kadar bu dalgalanmalar strese yol açsa da.
5 doların altına düşer mi?
2013 yılında ortaya atılan bir diğer teoriye göre Bitcoin çökecek ve 5 doların altına inecekti. Fakat bu süreçte kripto para piyasası görünenden çok daha dayanıklı olduğunu kanıtladı. Görünen o ki, en azından yakın bir gelecek için bu ihtimalin gerçekleşmesi pek olası değil.
