Ülkemizde son birkaç senedir aranmaya başlayan kaya gazı, aslında çok daha değerli bir şeyin toplanmasını gizlemek amacı ile aranıyor olabilir; helyum-3.
Kaya gazı denilen şey, adından da anlaşılacağı üzere kayaların arasında sıkışmış, birikmiş ve kaçamamış doğalgaz demek. Fakat kayalar arasına sıkışmış bu gazın yaygın bir havza da bulunma ihtimali, yani miktarının yüksek olması pek mümkün değil.
Ayrıca enerji uzmanlarına göre büyük bir havzada bulunan doğalgazın maliyeti ile kayaların içine sıkışmış kaya gazının maliyetinin aynı değil. Bu da şu anlama geliyor; kaya gazı, maliyeti ve miktarı göz önüne alındığında doğalgaz ile rekabet edemeyecek bir gaz. Peki durum böyle iken ABD neden kaya gazı ile ilgileniyor?
Enerji uzmanlarına göre bu sorunun cevabı helyum-3. Son derece değerli bir gaz olan helyum-3'ün 40 tonu ile ABD'nin bir yıllık elektrik ihtiyacı karşılanabilmekte. Ayrıca ABD'nin uzay çalışmalarında yakından takip ettikleri gazlardan biri de helyum-3.
Ancak ülkemizde kaya gazından daha fazla miktarda helyum-3 gazı bulunuyor mu, bulunmuyor mu onu bilemiyoruz. Bunun nedeni ise ortada bilimsel olarak yapılmış bir araştırma ve bu araştırma doğrultusunda açıklanmış verilerin olmaması. Bazı enerji uzmanlarına göre ise bu araştırmalar, bilinçli şekilde yapılmıyor.
Ülkemizde helyum-3'e yönelik aranması ya da toplanması ile alakalı hiçbir ruhsat bulunmamakta. Yani herhangi bir şirket, kaya gazı çıkarma bahanesi ile istediği gibi helyum-3 gazını rahatlıkla toplayabilir. Bu da değeri çok yüksek olan helyum-3'ün ülkemizde başı boş şekilde toplanmayı beklemesi anlamına geliyor. Ayrıca Türkiye'de helyum-3 ile alakalı testlerin yapılabileceği bir laboratuvar da mevcut değil.
2012 yılında Diyarbakır-Silvan'da 4 bin metre derinliğinde kuyular açılmış ve kaya gazı aranmıştı. Söz konusu çalışmalardaki sondaj masraflarının tamamı ise Hollanda menşeli petrokimya şirketi Shell tarafından karşılanmıştı.
