13.8 milyar yıllık bir takvime bakmak, muhtemelen çok uzun zaman alırdı. Yaşamın kökenini merak etmek, bu merakı da gidermek için o kadar takvim yaprağını karıştırmanıza da gerek yok. Bilim, Ortaçağ’ın en karanlık zamanlarında da, antik Mısır’ın gizemli oluşumlarında da insanoğlunun tek rehberiydi.
Belki Büyük Patlama’dan yeni haberimiz oldu, belki sadece 350 bin yıl öncesine kadar dayanan bir türüz, ancak bunu bilmek bile müthiş heyecan veriyor.
Grafik tasarımcısı Martin Vargic tarafından oluşturulan Evrenin Zaman Çizelgesi (Timeline of the Universe), zamanın bilinen bütün tarihini kapsıyor:
Her şeyin başlangıcı; 13,8 milyar yıl önce evrenin ilk mucizelerini oluşturan Big Bang. Bu olay, günümüzde Dünya’ya 190.1 ışık yılı uzaklıkta bulunan Methuselah ismini verdiğimiz en yaşlı yıldızı oluşturdu. Bu yıldız keşfedildiğinde bilim insanları, yaşının 16 milyar yıl olduğunu açıkladılar. Bir dakika? Evrenden daha yaşlı bir yıldız mı? Mantıksızdı. Zamanla yapılan araştırmalar, bu yıldızın 13.7 milyar yaşında olduğunu kanıtladı.
Bu sayı, daha yaşlı bir yıldızı gözlemlediğimizde değişebilir. Zaten bilimin kökeninde de değişimi kabul etmek yatar. Güneş’in etrafında döndüğümüzü keşfetmeden önce, bilinen bütün gök cisimlerinin bizim etrafımızda döndüklerini düşünürdük. Bir bezelye tanesi olduğumuzu öğrenmek zor oldu.
10.4 milyar yıla kadar evrende tek bir canlı formu bile yoktu. Bu zamandan itibaren ilk defa bir canlının yaşaması için uygun koşullar gelişmeye başladı. Dünya ise tam 6.1 milyar yıl sonra genç bir ateş topu olarak oluşacaktı. İşler hızlı bir şekilde gelişmiyordu. Tahminler Dünya’daki yaşamın 3.9 milyar yıl kadar geriye dayandırıldığını öne sürüyor.
Sayısız galaksi oluştu, bu galaksilerin içinde sayısız yıldız. Dünya oluşmadan önce de yıldızlar doğup öldüler, o yıldızların yörüngelerindeki gezegenler yok oldular. Güneş sisteminin güzel gezeni Satürn’ün halkalarının bile ne zaman oluştuğunu biliyoruz.
5.5 milyar yıl önce oluşan Samanyolu Galaksisi’nin bir parçası olan Güneş Sistemi içindeki gezegenlerden birisiyiz. Güneş, Samanyolu oluşumundan 1 milyar yıl sonra doğmuş bir yıldız. Dünya ise Güneş’ten 600 milyon yıl sonra meydana geldi. 400 milyon yıl boyunca bir ateş topu olan Dünya kaya gibi sertleşmeye başladı. 200 milyon yıl içinde ıssız kayalar üzerinde bir atmosfer ve su döngüsüne sahip oldular. Sonrasında ise yaşamın ilk izleri oluşmaya başladı.
Dünya üzerindeki yaşamı zararlı ışınlardan koruyan Ozon tabakası 2.2 milyar yıl önce oluştu. Bu vakte kadar yeryüzündeki bütün canlılar sadece tek hücrelilerdi, ancak gelişiyorlardı. Oksijen miktarı arttı, canlılar gelişmeye başladılar. Cinsiyet açısından ikiye ayrılan ilk türler, Bang omorpha pucesecens isminde bakterilerdi. Dişi ve erkek bireylerden ürüyorlardı. Canlı nüfusunda belirli periyotlarla patlamalar yaşanmaya devam ediyordu. Bitkiler oluşmuş ve hatta artık birer dev haline gelmişlerdi. Bu yazıyı okumanıza 575 milyon yıl kaldı.
525 milyon yıl önce garip görünümlü Trilobitler oluşmaya başladılar. 420 milyon yıl öncesine kadar akrepler, böcekler ve diğer canlılar oluştu. Aynı zamanda hava ile soluyan ilk canlılar ortaya çıkamaya başladı. 380 milyon yıl önce o dev bitkiler ağaçlaşmaya başladılar. Bu sırada Dünya belirli periyotlarla kitlesel yok oluşlara sahne oldu. Kimi zaman canlı nüfusunun %70’i tarihe gömüldü.
300 milyon yıl önce bugün bilinen bütün kıtaların anası olan Pangea meydana geldi. Zamanla depremlerle ayrılacak, bugünkü formuna kavuşacaktı. Dinozorlar 231 milyon yıl önce yeryüzüne hüküm sürmeye başladılar. 155 milyon yıla kadar havada uçan bir kuş yoktu. 130 milyon yıl öncesindeyse ilk defa çiçek açan bitkiler meydana geldi. Dünya depremlerle sarsılıyor, karalar birbirlerinden ayrılıyorlardı. Bu sırada tam 66 milyon yıl önce bir kitlesel yok oluş yaşandı. Dev bir astroid, yeryüzüne çarpınca 10 yıllık kış mevsimi hüküm sürdü. Dinozorlar bundan sağ kurtulamadılar. 6 milyon yıl sonra, gelecekte yeryüzünün hakimi olmaya aday bir tür belirdi. Primatlar akıllı bir canlı türüydü.
18 milyon yıl önce ilk şempanzeler meydana geldiler ve primatlardan daha akıllı bir canlı formu oldular. 12 milyon yıl boyunca ilk atlar, inekler meydana geldiler. 6 milyon yıl önce şempanze ve insanın ortak atası son kez nefes aldı. 2.2 milyon yıl önce ise Homo türünün ilk üyeleri ayağa kalktılar. 780 bin yıl önce, Dünya’nın manyetik kutbu tersine döndü.
Sonrasında ise yaşam ve koşullar evrilerek bugünlere kadar uzanan çetin bir mücalede yaşandı. İnsan, düşünen bir varlık olarak yeryüzünün tek hakimi oldu.
