Evren denen bir yapının içinde yaşıyoruz. Ancak evrenin ne olduğu, nereden geldiği, geleceğinin ne olduğu veya tıpkı evren gibi başka yapılarının olup olmadığından emin değiliz. Bilim insanları, evrenin bir başka temel özelliği olan şekli ile ilgili yeni bir makale yayınladı.
Evrenle ilgili gözlemsel kanıtların çoğu, ışığın uzaydan düz bir çizgide geçtiği düz bir evren modelini desteklemektedir. Ancak Manchester Üniversitesi’nden kozmolog Eleonora Di Valentino liderliğindeki bir ekip, uzayın kapalı bir kozmik küreye benzeyebileceğini öne süren önemli bir veri parçasını tanımladı. Bu tanımlama bir ışık ışınının tüm evrenin çevresini döneceği anlamına gelir.
Manchester Üniversitesi’nden ekibin sonuçları, 2009-2013 yılları arasında işletilen Avrupa Uzay Ajansı(ESA)’nın uydusu olan Planck'ın görevlerinden çıkan yeni verilere dayanıyor.
Araştırmacılar US VICE’ta yayınlandıkları makalede, “Araştırmamızda, gerçekten inanılırsa, kapalı bir evrenin Planck tercihinin modern kozmoloji için yeni bir sorun ortaya çıkardığını gösterdik” dediler. Araştırmacılar, gözlemlerin “yalnızca istatiksel bir dalgalanma olarak atılmaması gerektiğini, ancak ciddiyetle değerlendirildiklerinden, mevcut kozmolojik uyum modelinin sert bir şekilde yeniden düşünülmesine işaret ettikleri için” ciddi şekilde araştırılması gerektiğini eklediler.
Planck uydusu, evrendeki en eski ışığı, kozmik mikrodalga fonunda(CMB) belirlemek için tasarlandı. 13 milyardan daha eski olan bu ışık, kozmosun başlangıç noktası olarak düşünülen Büyük Patlama’nın ışıltısı olabilir.
Yeni yayımlanan verilerde Planck uydusu, çekimsel mercekleme denilen bir olguyu kullandı. Bu mercekleme efekti, nesnelerin yerçekimi alanları, Dünya’ya bakış açımızdan arkalarında bulunan kaynaklardan ışığı büküp çarptığında ve hatta büyüttüğünde ortaya çıkar.
CMB’nin mercekleme genlikleri, Wilkinson Mikrodalga Anizotropi Probu, Güney Kutbu Teleskobu ve Atacama Kozmoloji Teleskopu gibi gözlemevleri tarafından ölçülmüştür
Roma Üniversitesi’nden kozmolog Alessandro Melchiorri, bu deneylerin Planck’tan çok daha az hassasiyete sahip olduğunu söyledi. Melchiorri, e-posta ile yaptığı açıklamada, “Planck, bu ölçümleri daha iyi açısal çözünürlük ve dedektörlerin genel olarak daha hassas olması sayesinde iyileştirir” dedi.
İşte işler tam olarak bu noktada garipleşmeye başlıyor: Planck’ın ölçümlerine göre CMB, beklenenden daha fazla çekim yapıyor. Bu gözlemler için hesaba katılabilecek olası açıklama, uzay-zaman dokusunda bir eğriliğin olmasıdır.
Manchester Üniversitesi’nden bilim insanlarının makalesinde, “Kapalı bir evren, bu etki için fiziksel bir açıklama sağlayabilir. Planck kozmik mikrodalga arkaplan spektrumları artık yüzde 99 güven seviyesinden daha fazla pozitif eğrilik tercih ediyor” şeklinde açıklandı.
Bu açıklama, evrenin şekli ile ilgili yerleşik fikirleri karmaşıklaştıran kışkırtıcı bir sonuçtur. Ancak makalenin yazarları, Planck verilerinin yassı kozmoza bir meydan okuma sunup sunmadığını doğrulamanın çok daha fazla araştırmayla ortaya çıkabileceğini belirttiler.
Tabii bu arada düz bir geometriye sahip evren şekli, önde gelen evren modeli olarak kalmaya devam ediyor. Ancak içinde yaşadığımız bu garip ve genişleyen yapıyı yeni yeni anlamaya başladığımıza göre daha fazla sürprizin geleceğimizde durduğundan emin olabiliriz.
