İnsan ayağı belirgin bir şekilde diğer canlıların el ve ayaklarından ayrılır. Ayağımızın alt kısmı yere rahat bir şekilde basmayı sağlar ve baş parmaklarımız, primatlara kıyasla ayağımızın uzunluk ekseniyle uyumludur. Bu yüzden de kimi zaman, insanı insan yapan yegane faktörlerden biri olarak da ayağımız gösterilir.
Girit'te bulunan gizemli ayak izlerinin 5.7 milyon yıllık olduğunu ve bu ayak izlerinin günümüz modern insanlarıyla neredeyse aynı özelliklere sahip olduğu ortaya çıktı. Jeolog Araştırmaları Dergisi'nde yayınlanan bu araştırma, en eski insan atalarının Doğu Avrupa'nın yanısıra Güney Avrupa'da dolaşmış olabileceğini düşündüğü için hala tartışmalı olarak bakılıyor.
Bu dönem Miyosen (Miocene) olarak bilinen bir jeolojik zaman aralığına karşılık geliyor. Ayak izleri ise iki ayağı üzerinde durarak dik yürüyen bir canlıya ait ve toplamda 29 adet bu izlerden mevcut. Üstelik bu canlıların boyları 94 mm'den 223 mm'ye kadar değişebileceği ve insan izlerine çok benzer bir şekil ve forma sahip oldukları düşünülüyor.
Bu izlerin neredeyse kesin bir şekilde herhangi bir maymun türüne ait olamayacağı düşünülüyor çünkü maymunların ayak izleri, bizlerin ve onların ellerine benzediğinden, insanın ayağının tabanı gibi düz bir şekilde değil.
Ayak izlerinin tarihlerinin belirlenmesinde foraminifer adı verilen fosilleşmiş deniz mikroorganizmaları ile yerel tortul kayaçlar kullanıldı. Foraminifer çok hızlı bir şekilde evrilir ve denizel tortul kayaçlar içerdikleri foraminifer temelinde oldukça kesin tarihler verebilir. Buna dayanarak da ayak izlerinin 8.5 ila 3.5 milyon yıl önceye ait olduğu düşünülüyor.
Çoğu araştırmacı, Etiyopyanın insan soyunun kökeni olduğunu öne sürerek Afrika'yı "İnsanlığın beşiği" olarak adlandırıyordu. Ayrıca araştırmacıların bulduğu en eski ayak izleri Tanzanya'daki Laetoli'de bulundu ve bir sonraki jeolojik zaman aralığından, Pliosen'den geldi. Bunlar 3.66 milyon yaşındaydı.
Bu ayak izi fosilleri, insanın evrimsel süreçte Afrika'dan önce Avrupa'da evrimleşmeye başlamış olabileceği düşüncesini doğurdu. Yine de birçok bilim adamı bu duruma şüphe ile yaklaşıyor. Şüphe durumunda ise ortaya atılan düşüncelerden birine göre ayak izleri şimdiye dek bilinmeyen bir miyosen primata ait olabilir. Bu da bizimkinden farklı olmayan bir ayak anatomisine sahipmiş demek oluyor.
Aslında bunu şu şekilde de açıklayabiliriz, bir yunus ve köpek balığı, birbirleriyle hiçbir alakaları olmadan benzer anotomik özellikler geliştirebilir. Ancak bu durum, iki hayvanın da birbirlerine evrilecekleri gibi bir durum ortaya çıkarmaz. Yani durum sadece benzer bir anotomik gelişimden de ibaret olabilir.
Bunun üzerine bir de şöyle bir durum doğuyor. Ayak şekilleri bizimkiyle aynı olabilir, peki ya büyük pençeleri varsa? Yani tam anlamıyla emin olmak gerçekten zor. Hem bölgesel benzerlikler gösterebilir, hem de tamamen ayrı özellikleri de olabilir.
Afrika'dan başka bir yer "İnsanlığın beşiği" olarak anılmadığı için bulunan ayak izlerinin yorumlanması konusunda güçlükler meydana geldi çünkü Afrika dışında böylesi bir fosili bulmak alışılagelmişin dışında yer alıyor.
Sonuçlar tartışmalı olmasına rağmen bu ayak izleri oldukça önemli bir kaynak olarak gösteriliyor. Ayrıca araştırmacılar, bölgede daha fazla çalışma yapıyorlar ve bulunacak daha fazla fosil ile verilerin kesinliği konusunda bir adım atmak istiyorlar. Şu an için karşıt birçok fikir bulunuyor ve bu fosilin sahibi hakkında ortak bir karara varılamıyor. Ancak kesin bir şey varsa, o da fosilin insan ayağıyla neredeyse tamamen aynı özellikleri taşımasıdır.
