Fotovoltaik (PV) sistemler, Güneş’ten sağladıkları sürdürülebilir, temiz ve düşük maliyetli enerji sayesinde diğer yenilenebilir enerji kaynaklarına göre çok daha hızlı bir şekilde gelişiyor. SolarPower Europe’un 2018-2022 küresel pazar hesaplamalarına göre Avrupa’da kurulan yeni fotovoltaik sistemlerin kapasitesi, 2017 yılında bir önceki yıla göre %31 büyüdü ve 9,2 GW’a ulaştı.
Ayrıca enerji depolama çözümlerindeki son gelişmeler, fotovoltaik bağlantılı batarya sistemleri kurulumlarının büyümesini bir hayli artırdı. Güneş enerjisi teknolojisinin kurulumundaki bu hızlı yükseliş, piyasadan toplanmış fotovoltaik panellerin sayısını da bir hayli azaltacak.
Uluslararası Yenilenebilir Enerji Ajansı, fotovoltaik panel atıklarının 2030’a kadar 1,7 milyon ile 8 milyon ton arasında olacağını, 2050’ye kadar ise 60 ile 78 milyon tona ulaşacağını tahmin ediyor. AB tarafından fonlanan güneş enerjisi sektörü için ürün-servis sistemi (PSS) iş modeli geliştiren CIRCUSOL projesi, bu sorunla mücadele ediyor.
PSS iş modeli
Ürün yerine servis ve performans satan PSS, internet sitesinde projesini şöyle açıklıyor: “Bugün, olağan bir şekilde bir tedarikçi bir kullanıcıya yeni fotovoltaik panelleri ve bataryaları satıyor. Kullanıcı, güneş enerjisi üretimini ve depolamasını yönetiyor. Alanlarındaki kullanımları sona erdiğinde fotovoltaik bataryalar atık akımına katılıyor ve geri dönüştürülüyor ya da atılıyor.”
PSS, atık çözümüne getirdikleri sorunu ise şöyle anlatıyor: “CIRCUSOL tarafından planlanan PSS modelinde bir tedarikçi, güneş enerjisi üretimini ve depolamasını kullanıcıya bir servis olarak sunuyor. Fotovoltaikler ve bataryalar, kullanıcının alanına kuruluyor ancak tedarikçi sahibi olarak kalıyor ve optimal işlevselliğinden sorumlu oluyor. Alandaki kullanım ömürleri sona erdiğinde tedarikçi, bunları alıyor ve ikinci kez kullanılıp kullanılamayacağını ya da geri dönüşüme gönderilip gönderilemeyeceğine karar veriyor.”
Fotovoltaik geri dönüştürmedeki zorluklar
CIRCUSOL ve Avrupa Birliği tarafından fonlanan bir diğer proje olan PVMINDS’ın desteklediği araştırmacılar fotovoltaiklerin geri dönüşümünü, tamirini, toplatılanların yenilenmesini, fotovoltaik modüllerin ve yeniden kullanımlarının alçaltılmasını inceledi.
Progress in Photovoltaics dergisinde yayınlanan araştırmada “Hâlihazırda var olan ve olgun PV pazarlarında gelişmeye devam eden PV EoL yönetimindeki dikkate değer teknolojik ve operasyonel bilgi birikime” işaret edildi. Araştırmada ayrıca PV modüllerinin yenilenmesi veya tamir edilmesindeki AR&GE’nin sınırlı olduğundan bahsedildi.
Devam eden CIRCUSOL projesi, dönüşümsel güneş enerjisi modellerini Belçika, Fransa ve İsviçre gibi ülkelerde yasallaştıracak. PVMINDS projesi ise 2020 yılında sonlandırılacak.
