Peki bu iddia doğru mu, başka bir deyişle; bunu hesaplayabilmek mümkün mü? Şimdi de buna bakalım...
Galaktik bir sayı
- Cambridge Üniversitesi'nden Prof. Gerry Gilmore, içinde bulunduğumuz Samanyolu Galaksisi'ndeki yıldızları sayıyor. Gökyüzünün haritasını çıkaran 'Gaia Teleskobu' projesini yürütüyor.
- Bu amaçla çalışmalar yürüten Gaia ekibi, ellerindeki verileri, Samanyolu Galaksisi'nin 3 boyutlu bir modelini çıkarmak için kullandı.
- Prof. Gerry Gilmore, "Gaia, ilk topladığı verilerle 2 milyar yıldızı tespit etti. Bunlar, Samanyolu Galaksisi'ndeki yıldızların yalnızca %1'ini oluşturuyor" diyor. Bu hesaplamaya göre; şayet 2 milyar yıldız toplamın %1'ini oluşturuyorsa, galaksimizde toplam 200 milyar yıldız olabilir.
- Fakat bu yalnızca tek bir galaksi. Evren'deki galaksilerin toplamında kaç yıldızın olduğunu nasıl bulursunuz?
Evrensel rakam
- Neyse ki, Samanyolu Galaksisi, Evren'deki tipik galaksilerden biri. Pek çok galakside Samanyolu Galaksisi'ndeki kadar yıldız var.
- Prof. Gilmore, bunu bir ortalama olarak alabileceğimizi söylüyor. Zira bu büyüklük seviyesinde 100 milyar fazla yıldız, çok az bir fark yaratıyor. Bu da, Evren'de kaç galaksinin olduğunu tespit edersek, yıldızların toplam sayısını da bulabileceğimiz manasına geliyor.
- Evren'de Samanyolu Galaksisi benzeri kaç galaksi olduğunu, galaksilerin parlaklığına bakarak anlayabiliriz.
- Samanyolu Galaksisi gibi mi? Tamamen farklı mı? Bunu yapabilmek için, galaksilere olan uzaklığı bilmek zorundayız.
- Bunu, Evren'in nasıl genişlediğine yönelik modern teorilerden çıkarabiliriz. Yani Hubble Kanunu'ndan.
- Hubble Kanunu'nun yardımıyla, Prof. Gilmore galaksilerin gerçek parlaklığını ve bizden uzaklığını algılamak için, hareket hızlarına bakıyor. Buna bakarak, Samanyolu Galaksisi benzeri galaksileri belirleyip, sayabiliyorlar.
- Sonuç: Evren'de yaklaşık 100 milyar galaksi var. Fakat hatırlayın, her galakside ortalama 200 milyar yıldız bulunduğunu farz ediyoruz.
- Evren'deki yıldızların toplam sayısına ulaşabilmek için, bu rakamları birbirleriyle çarpmanız icap ediyor. Neticede muazzam büyüklükte bir rakama ulaşıyorsunuz, 22 sıfırlı. 10 sekstilyon. Evren'de, 10 sekstilyon yıldız var. Kavranamayacak kadar büyük bir rakam.
Şimdi kumsala dönelim
- İlkin Dünya'daki tüm kumsalların hacmini bulmamız gerekecek. Yani Dünya'nın kumlu kıyılarının uzunluğuna, genişliğine ve derinliğine ihtiyacımız var.
- Öncelikle, Dünya'nın kıyılarına bakarak başlayalım. Kumsallarına değil, kıyılarına.
- Bu konuda uzmanlar ortak bir karara varamıyorlar. Kıyılar düz değil, kıvrımlı. Bu yüzden, her bir ayrıntıyı hesaba katmak imkansız ve kıyılar devamlı biçim değiştiriyor.
- Gennadiy Donchyts, suyu ve su yönetimini inceleyen Deltares Enstitüsü'nden bir araştırmacı. Bilim insanlarından oluşan bir ekiple, Dünya'nın kıyılarının tahmini uzunluğunu ölçtü ve bunların bir bölümü kumsal.
Kıyıları ölçmek
- OpenStreetMap, Dünya genelinde 2 milyondan fazla insanın çok detaylı bir harita çıkarılması için katkı sağladığı ortaklaşa bir haritalama projesi. Ayrıca ABD, Kanada ve İngiltere hükümetleri de projeye katkıda bulunuyor.
- Donchyts, "OpenStreetMap gibi haritaları kullanarak, kıyı verilerini hesaplarsınız. Böylelikle, kıyının uzamölçümünü çıkarabilirsiniz" diyor ve ekliyor: "Bunu yaptığımızda, 1,9 milyon km gibi tahmini bir rakama ulaştık. Buzla kaplı kıyıları çıkardığınızda, 1,1 milyon km gibi bir rakama ulaşıyorsunuz, bunun da 300.000 km'sini kumlu sahiller oluşturuyor."
Yani Dünya'nın kumlu sahillerinin uzunluğu 300.000 km. Peki ya hacimleri?
Hacim
- Bunu ölçmek daha zor. Çünkü 2 boyutlu bir harita hacmi ölçemez. Lakin çoğu kumsalın 50 metre genişliğinde ve 25 metre derinliğinde olduğunu düşünmek makul.
- Hacme ulaşmak için, kumsalların uzunluğunu ortalama bir kumsalın genişlik ve derinliğiyle çarpabiliriz.
- Yani metre olarak, 300 milyon metre, genişlik için 50, derinlik için 25 ile çarpılıyor. Bu sizi, 375 milyar metreküplük kum bulunduğu neticesine götürüyor. Geriye ise; bu hacmi, bir metreküpte kaç kum taneciği varsa, onunla çarpmak kalıyor.
Tanecik detayı
- Gary Greenberg, bir mikroskopla kumu inceledi ve her taneciğin bir milimetrenin 10'da 1'i olduğu sonucuna vardı.
- Bu bizi, bir metreküpte 10 milyar kum taneciği olduğu sonucuna götürüyor.
- Kısacası, 375 milyar metreküp kum olduğunu ve her metreküpte 10 milyar kum taneciğinin yer aldığını biliyoruz.
- Gary Greenberg, her kum tanesinin bir milimetrenin 10'da 1'i kadar olduğunu söylüyor. Dolayısıyla, 375 milyarı 10 milyarla çarpıyoruz ve böylece Dünya'nın kumsallarındaki toplam kum tanecikleri sayısına ulaşıyoruz.
- 21 sıfırlı 3,75 rakamına ulaşıyoruz. Yani 4 sekstilyon kum tanesi.
- Bütün bu veriler de, Carl Sagan'ın haklı olduğu manasına geliyor... Sagan doğru bildi: Evren'de 10 sekstilyon yıldız, Dünya'daki kumsallarda ise 4 sekstilyondan az kum tanesi mevcut.
- Evren'de 10,000,000,000,000,000,000,000 yıldız, Dünya'daki kumsallarda ise 4,000,000,000,000,000,000,000 kum tanesi olduğu anlamına geliyor bu.
Sonuç olarak: Evet, yıldızlar kum taneciklerinden daha fazla.
