Çok uzun bir süre için düşünebilme becerisinin yalnızca insanlarda olduğu, hayvanların ise içgüdüleri ile yaşadıkları düşünüldü. Daha sonra yapılan deney ve gözlemler ise durumun böyle olmadığını ispatladı. Hayvanlar arasında da düşünebilme ve problem çözebilme yeteneğine sahip olanlar var.
Bundan uzun yıllar önce, Betty adlı New Caledonian cinsi bir karga, bir tüpün içindeki eti almak için bir teli bükerek yaptığı kancayı kullanmıştı. O günden beri bilim insanları kargaların zekasını inceliyor.
Geçmişte yapılan deneylerde, hayvanların tekrar eden ve gittikçe süresi uzayan şekilde bir davranışı göstermesi sağlanıyordu. Bu durumun zeka belirtisi olduğuna inanılıyordu. Gerçek zekanın anlaşılması için ise anlık planlamayla önden plan yapmanın ayrıştırılması gerekiyordu. Yeni deney de bunu sağlıyor.
Üç kişilik araştırmacı ekibi Romana Gruber, martina Schiesti ve Markus Boeckle’dan oluşan ekip, kuşların plan yapabilme becerilerini ölçen bir test geliştirdi.
Deney sisteminde kargaların, bir tüpün içerisinden bir çubukla taş alıp, aldıkları taşı da başka bir platformdan et almak için kullanmaları gerekiyor. Kuşların bu esnada yapmaları gereken bir diğer şey ise, uzun bir çubuk bulunan diğer kutuyu ihmal etmek.
Deneyin bir diğer önemli özelliği, kargaların deneyin yalnızca bir kısmını gördüğü bir düzenek kullanılıyor olması. Yani kargalar bütün sistemi baştan görmüyorlar, tahta perdeler yavaş yavaş, kademe kademe açılıyor. Üstelik et ve çubuk barındıran tüplerin yerleri her seferinde değiştiriliyor. Böylece kargaların ezbere hareket etmesi de engelleniyor.
Anlık olarak düşünen kargaların bu sorunu çözmekte zorlanması, plan yapan kargaların ise sorunu kolayca çözmesi bekleniyordu. Şaşırtıcı şekilde bazı kargalar bu görevde çok da zorlanmadılar. Hatta Saturn adlı bir karga, hiç bir denemede hata yapmayarak bilim insanlarını daha da şaşırttı.
Araştırmacılar, bu kargalarla yapılan çalışmalar sayesinde sadece alet kullanımının değil, planlamanın da evrimini açıklayabilmeyi umuyorlar. Bu hayvanların nasıl alet yapıp, planlı olarak kullanabildiklerini çözmek insanların bu yeteneklerini nasıl edindiklerini anlamayı da sağlayacak.
Kargalar ile yapılan deneye ait görüntüleri aşağıdaki videodan izleyebilirsiniz.
