Akıllı telefonlardan dizüstü bilgisayarlara, elektrikli taşıtlardan güneş panellerine lityum-iyon piller, dünyamıza adeta güç veriyor ancak lityum-iyon teknolojisi, bir yavaşlama gösteriyor gibi duruyor. Dünyanın en büyük metal üreticilerinden ikisi, Çin’in elektrikli taşıtlara verdiği destekler ve metal fazlalığı nedeniyle 2019’un ilk yarısında büyük kâr kaybı yaşadı.
Analiz şirketi S&P Platts’ın verilerine göre lityum fiyatı, Mayıs 2018’de metrik ton başına 18.000 dolar düşmüştü. Bu hafta da metrik ton başına 10.000 dolar düşüş yaşandı. Bağımsız bir lityum endüstrisi analisti olan Rodney Hooper, “Endüstri mühendisleri, lityum fiyatının gerçekte ne olduğunu kavramakla mücadele ediyorlar. Çin'de fiyatlar düştü ancak Çin dışındaki telefonlarda kullanılabilecek OEM kalitesinde pil dereceli lityum fiyatı önemli ölçüde düşmedi” açıklamasında bulundu.
S&P Global Platts'tan bir lityum analisti olan Marcel Goldenberg ise fiyatlardaki düşüşün büyük lityum üreticileri için bir risk taşımadığını söylüyor. Goldenberg’e göre büyük şirketler, rakiplerini test etmek için fiyatları düşürebilecek ve bu sayede daha büyük bir pazar payı alabilecek.
Elektrikli otomobil sektöründeki büyüme, yeni batarya teknolojisi gerektiriyor:
Lityum konusunda arz ve talep arasında bir eşitsizlik var. Goldenberg, “Lityum alımı için anahtar faktörlerden birisi elektrikli araçlar” diyor. Elektrikli araç alımı hızla artmaya devam ediyor. Bu yüzden ilerleyen dönemlerde elektrikli araçların batarya kısmında değişikliğe gitmesi ve daha verimli bataryalara geçmesi şart gibi duruyor.
Rodney Hooper, batarya sektöründeki büyük sıçramanın, yüksek kalite gerektiren elektrikli araçlarla geleceğini söylüyor. Tesla, Volkswagen gibi markalar, yüksek garantili bataryalara ihtiyaç duyuyor çünkü bataryada yaşanacak herhangi bir sorun, markalar için büyük bir masraf demek. Otomobil üreticileri ise herhangi bir sorunla karşılaşmamak için yeni ve daha güçlü bataryalar arıyorlar.
Lityum-metal batarya nedir?
Yeni bataryalar, uzun ömürlü lityum bazlı pillerden daha güçlü ve daha uzun süre sorunsuz bir şekilde çalışmayı sağlayabilecek. Bu bataryalara elektrolit içindeki lityum iyonları yerine saf lityum metal içerdiği için “lityum-metal (veya katı hâl) piller” deniyor. Stanford Üniversitesi'nden Zhiao Yu, “Lityum-metal piller nihai hedefimiz” diyor. Yu ve meslektaşları, şu anda çok güvenli olmayan ve patlama riski taşıyan lityum-metal piller için yeni bir kaplama türü geliştirdiler.
Lityum metal-piller; lityum-iyon pillere göre daha yüksek enerji yoğunluğu, daha yüksek enerji kapasitesi, daha geniş bir voltaj aralığı sağlayabilir. Hooper, katı hâl pillerin enerji yoğunluğunun mevcut lityum-iyon pillerin 2 katı olacağını ve bu sayede menzil olarak lityum-iyon pillerden 2 kat daha uzun yol gitmeyi sağlayacağını belirtti ancak bu, hâlâ teorik bir gerçek. Lityum-metal piller, henüz kısa vadede gerçekleşebilecek bir şey değil.
Global Market Insights’a göre Avrupa’da artan elektrikli araç satışları, lityum bazlı pillere olan talebi 2025 yılına kadar yılda %10’dan fazla büyütecek. 2018 verilerine göre dünyadaki elektrikli araçların sayısı 4 milyondan az. Bu sayının 2028’de 200 milyona yaklaşacağı düşünülüyor. Bu açıdan bakınca batarya sektörü de her geçen gün gelişme gösterecektir.
