Peki bu çocuklar ne gibi hastalıkları taşıyor olabilir ve söz konusu hastalıkların ciddilik derecesi nedir?
23 Haziran'dan bu yana Tayland'daki Tham Luang mağarasında mahsur kalan 12 çocuk ile onları çalıştıran futbol antrenörleri nihayet kurtarıldı ve yakındaki bir hastaneye kaldırıldı.
Günlerce endişe içinde onları bekleyen aileleri ise çocuklarını görebilmek için bir müddet daha beklemek zorunda kalacak. Çünkü hepsi, hastanede karantina altına alınmış durumda.
Çocuklar pek çok teste tabi tutulurken, ailelerinin onlara dokunmasına ise izin verilmiyor. Kaldı ki, testler temiz çıksa da onlarla ilk görüşmeleri 2 metre mesafeden olacak ve ailelerin koruyucu giysi giymeleri istenecek.
Doktorlar niçin bu kadar önlem alıyor?
Tham Luang mağara kompleksini her sene binlerce insan ziyaret edip hayran kalsa da, mağaranın derinliklerinde ne tür tehlikelerin yattığı pek bilinmiyor. Uzmanlara göre ise tropik mağaralar, bünyesinde ölümcül hastalıklara neden olabilecek mikroplar barındırabilir.
Bu mağaralarda kuş, yarasa, sıçan gibi pek çok canlı yaşar. Bu hayvanların kuduz, Marburg virüsü ve mantarla bulaşan türlü hastalıklar taşıma riski söz konusudur. Mağaranın derinliklerine inildikçe zehirli örümcek, kırkayak ve akreplere de rastlanır. Bu canlılar üzerindeki keneler, kimi zaman terk edilmiş binalarda da bulaşabilen 'mağara ateşli hastalığı' gibi ender görülen hastalıklar taşır.
Dahası mağaralarda su ve nem kaynaklı problemler de mevcuttur. Kireçtaşından meydana gelen mağaralar devamlı olarak yer üstünden nem alır. Mağaranın ilk oluşumu da bu biçimde gerçekleşmiştir zaten. Çatlaklardan sızan su damlaya damlaya kayayı eritip oyuk açar. Mağaradaki bu sulu ortam havasızlıkla birleşince kimi yerlerde nem oranının neredeyse %100'e çıkmasına sebep olur.
Mikrop ve parazit
Yarasaların yaşadığı mağaradaki hava, hastalık taşıyan mantarla doludur. Mağaranın su, çamur ve hayvan pisliğiyle dolu tabanı ise bakteri ve parazitler için eşi bulunmaz bir ortam yaratır. Tüm bunlara ek olarak, mağaranın karanlık olmasının yarattığı tehlikeler de mevcuttur. Mağara öylesine karanlıktır ki, burada yaşayan pek çok canlı görme duyusuna gereksinim duymayacak biçimde evrilmiştir.
Astronotlar, bazen, uzay yolculuğuna çıkmadan evvel dengesizliğe uyum sağlayabilme adına bir müddet karanlık mağaralarda eğitime tabi tutulur. Mağarada bütünüyle karanlıkta olmak, yürümeye çalışırken pürüzlü yüzeylerde yaralanma riskini ve buna bağlı olarak da enfeksiyon riskini artırır.
Bunlardan biri, bir mantar enfeksiyonu olan histoplazmozdur. Bu mantar, nemli ortamdaki kuş ve yarasa pisliğinde bulunur. Aylarca kullanılması icap eden mantar ilaçları ile tedavi edilebilen bu enfeksiyon; bulaştığı her 20 çocuktan birinin, yetişkinlerin ise %8'inin ölümüne sebep olur.
Yarasa dışkısı
Histoplazmoz yarasa dışkısından çok kolay kapılabilen bir enfeksiyondur. Mağaralarda mevcut olan bir başka mikrop da helezon biçimindeki Leptospira isimli bakteridir. Sıçan gibi kemirgen hayvanların idrar ve tükürük gibi vücut sıvılarıyla yayılır. Söz konusu sıvılarla kirlenmiş sularda yaşayan bu bakteri, derideki küçük bir kesikten, ağız, burun, göz ve hatta akciğerlerden vücuda girebilir.
Bu bakteri, Weil hastalığına neden olur. Grip belirtileriyle başlayan bu hastalık, %5 ila 15 arası vakada iç kanama ve organ yetmezliğine değin götürebilir. Bu bakteri mağaralara giren insanları etkiler. 2005 yılında, Malezyalı bir adam, mağaraya girdiği için antibiyotik almasına karşın bu hastalığa yakalanmıştı.
Tehlikeli hastalık
Ancak Taylandlı çocukların karşı karşıya olduğu en önemli hastalık riskinin melioidoz olduğu iddia ediliyor. Tropik bölgelerde görülen bu hastalık, senede 165.000 insanı etkiliyor ve bu insanların yaklaşık yarısı hayatını kaybediyor.
Toprakta bulunan bir bakterinin neden olduğu bu hastalık, pirinç tarımı gibi sıradan bir yoldan geçebilir. Birçok mikrobik enfeksiyonların belirtisi olan öksürük ve ateş gibi semptomlarla ortaya çıktığı için de teşhisi zordur.
Taylandlı çocukların kan tahlilleri ile, hangi mikroplara maruz kaldıkları saptanacak. Fakat enfeksiyon varsa dahi henüz belirtileri ortaya çıkmamış olabilir. Çünkü kuluçka dönemi 21 günü bulabiliyor.
Tedbirli olmak
Mağaralarda keşif yapmayı planlayanlar, riskleri basit tedbirlerle asgariye indirebilir. Örneğin yarasa ve kemirgen dışkısı ile teması engellemek için, lastik çizmeler giyilebilir.
Tabii bütün mağaraları da hastalık yuvası olarak görmemek gerekir. Zira risk derecesi, mağaranın yerine ve bünyesinde barındırdığı canlılara bağlıdır.
Uzmanlar birçok mağaranın dünyadaki en temiz ortamlar olduğunu, fakat Taylandlı çocukların mahsur kaldığı mağara tropik bir bölgede bulunduğu ve su baskınına uğradığı için çeşitli hastalıkları barındırabileceğini vurguluyor.
