Hiç müzik dinlerken sırtınızda bir ürperti hissettiniz mi ya da favori parçanızı dinlerken tüyleriniz diken diken oldu mu? Bu deneyime bilim insanları, Fransızca'dan gelen 'frisson' adını verdi. Bu terimin anlamıysa 'sanatsal titreme'. Bazı araştırmacılarsa buna 'cilt orgazmı' adını da veriyor.
Duygusal anlamda yoğun olduğumuz anlarda dinlediğimiz müzikler 'frisson'un en yaygın tetikleyicilerinden birisi. Tabi bu deneyimi yalnızca müzik dinlerken değil, güzel bir resme baktığımızda, etkileyici bir film izlediğimizde de yaşayabiliriz.
Çalışmalar gösteriyor ki, insanların neredeyse üçte biri gündelik hayatında 'frisson' yaşıyor. Peki, geri kalan insanlar bu durumu neden yaşamıyor?
Bazı bilim insanları, bu özelliğin evrimsel olarak atalarımızdan geçen bir özellik olduğunu ileri sürdü. İddiaya göre atalarımızda ani bir sıcaklık değişimlerinde ve havanın aşırı ısınıp-soğuması gibi durumlarda derimizin altında bulunan endotermik ısı tabakası tüyleri geçici olarak yukarı dikip onların ısınmalarını sağlıyordu. Ancak giysiler icat olduğundan beri deri altında bulunan endotermik ısı tabakasına daha az ihtiyaç duyuyoruz buna rağmen bu özelliği hala fizyolojik olarak üzerimizde taşıyoruz.
Dolayısıyla bu vücut tepkimesini çok nadiren de olsa soğuk havalarda ve bizi aşırı etkileyen bir müziği dinlediğimizde, etkileyici bir filmin sonuna geldiğimizde yaşıyoruz.
Bu konudaki araştırmalarsa hala devam ediyor. Peki, sizin tüylerinizi diken diken eden müzikler ve filmler hangileri?
