Horsehead Nebula (Atbaşı Bulutsusu) dünyamızdan yaklaşık olarak 1.500 ışık yılı uzaklıkta, Avcı (Orion) takımyıldızında yer alan devasal bir molekül bulutunun ufak bir parçasını oluşturan yoğun bir gaz bulutudur. Toplam kütlesi güneşin 250 katı olan Horsehead Nebula, aynı zamanda bir yıldız oluşum bölgesi ve güneş benzeri 30 yıldız üretebilecek güce ve yoğunluğa sahip.
Colorado Üniversitesi Astrofizik ve Uzay Astronomi Merkezi'nin yürüttüğü bir çalışma, bu bulutsunun, yakınlardaki yıldızlardan gelen radyasyonun, bulutsunun içindeki gazı sıkıştırmak ve yeni yıldızlarn oluşmasını sağlamak için yeterli olup olmadığını araştırmaya başladı. Moleküllerin yapısını ve hareketlerini çok yönlü bir şekilde değerlendirebilmek için ise NASA’nın Kızılötesi Astronomi Stratosferik Gözlemevi’nden (SOFIA) ve iki farklı gözlemevinden daha veriler elde ederek kullandılar.
Ekip, yakındaki yıldızlardan gelen radyasyonun Horsehead'in içindeki soğuk gazı sıkıştıran sıcak bir plazma oluşturduğunu, ancak sıkıştırmanın ek yıldızların doğumunu tetiklemek için yetersiz olduğunu keşfetti. Ancak bulutsuya ve yıldız oluşumunu tetikleyen faktörlere dair oldukça önemli bilgiler elde ettiler. Araştırma ekibinin lideri John Bally, “Bu gibi çalışmalarda, yıldız oluşumunun kendi kendini sınırlayan bir süreç olduğunu öğreniyoruz” diyerek araştırmanın ekibe kattığı bilginin değerini özetledi.
Hollanda'da ise yine SOFİA gözlemevinin verileri kullanılarak bir başka araştırma yapıldı. Bu araştırma ise, bulutsunun çevresinde oluşan gazların parlaklığını ve içeriğini detaylı bir şekilde analiz etti. Yapılan araştırmaların, devasal gaz bulutunun çok küçük bir kısmında gerçekleştiğini ancak gelecekte bu konuda yapılacak birçok araştırma için önemli bilgiler elde edildiği söyleniyor. Araştırmada kullanılan haritalar ise, NASA'nın SOFIA gözlemevinde bulunan GREAT isimli cihaz sayesinde oluşturuldu.
Bu tür cihazların geliştirilmesinin bu tür projeler için çok kritik olduğunu söyleyen araştırmacılar, gelecekte bu sayede çok daha büyük adımlar atabileceklerini söylediler.
