Dünya telekomünikasyon sektöründe yeni bir telaş var. 2019’da 5G’ye geçmeye hazırlanan sektör, bu konuda sürekli yeni bilgilerle karşımıza çıkıyor. Bugün ortaya çıkan bilgi ise, bize çok daha yakın bir yerden geldi. ODTÜ’lü bilim insanları tarafından geliştirilen 2 yeni bilimsel teori, 5G teknolojisi için büyük önem taşıyorlar.
Haberleşme konusunda çok büyük sıkıntılar yaşatan enerji ihtiyacını en aza indirerek veri güncelleme zamanlarını özel olarak belirleyen bu yeni teoriler, 5G ve bilim dünyasının yeni odak noktası oldu. ODTÜ Elektronik Mühendisliği Bölümü Öğretim Üyesi olan Prof. Dr. Elif Uysal Bıyıkoğlu, Birleşmiş Milletler 11 Şubat Dünya Bilim Kadınları günü şerefine yaptığı işlerlerle ilgili bilgi verdi. İnsanların her zaman birbirleri ile haberleşme hayalini gerçekleştirdiklerini dile getiren Bıyıkoğlu, nesnelerin interneti, otonom araçlar, çevresel sensörler, giyilebilir sensörler gibi pek çok farklı “internet bağlantılı” cihazların altyapı için zorluk çıkaracağını söyledi.
İnternete bağlı nesnelerin 2021’e kadar 3 katına çıkacağını açıklayan Bıyıkoğlu, “Var olan haberleşme altyapıları, bu gelişmeyi var olan tekniklerle ne kapasite olarak ne de enerji tüketimi olarak kaldırabilir düzeyde. Bu nedenle yeni prensiplere ihtiyacımız var. Şu gözlemle hareket ettik; makine tipi ya da uygulama bazlı veri gönderimi klasik haberleşmeden farklı. Veri hızından çok, taze ve yararlı güncellemelerin gönderilmesi önemli. Bu son yıllarda bilim dünyasında ortaya çıkan bilgi yaşı diye bir ölçütle ifade ediliyor. Bilgi yaşı konusunda 2015'ten beri çok yoğun çalışıyoruz. İlk defa enerji kısıtlamaları altında bilgi yaşının minimize edilmesi yöntemini gösterdik. Daha sonra 2016'daki çalışmamızda ilk defa bilgi yaşının kontrolünü ortaya koyduk. Şu anda bilgi yaşı literatüründe en çok atıf alan bazı makaleler, grubumuzun çalışmalarına ait” dedi.
Bıyıkoğlu, 5G’de de kullanılması beklenen yeni bilimsel teorilerinin bilim dünyasında geniş yankı uyandırdığını belirterek açıklamalarına şöyle devam etti: “Enerji verimli haberleşme ve sürdürülebilir haberleşme sistemlerinin gerçekleştirilmesi konusunda ortaya koyduğumuz kuramlar literatüre yön verdi. Son zamanlarda güncelleme tipi veri gönderimini optimize eden tekniklerimiz literatürde takip ediliyor. Bu çalışmalar toplamda 2 binin üzerinde atıf alarak ses getirdi.
Şu anda kullandığımız günlük cihazların içinde sensörler var. 2021 yılına kadar tüm bu cihazların hepsi 5G ile internete bağlanacak. Makine tipi haberleşme çok büyük önem kazanacak. Doğru zamanda veri almada geliştirdiğimiz sistemlerin etkisi büyük olacak. Böylece etkili taze veriler karşıya iletilebilecek. Bu iki teori ile çok daha az zaman ve enerji kullanarak sensörlerden güncel veri alabilmek mümkün olacak."
Beyin Göçünün Önemi
ODTÜ Elektrik Elektronik Mühendisliğinde öğretim görevlisi olarak çalışan Bıyıkoğlu, 1993 yılında ODTÜ Elektrik Elektronik Mühendisliği bölümüne Türkiye birincisi olarak yerleşip 1997’de aynı şekilde birinci olarak tamamladı. Mezuniyetinin ardından MIT’de Vinton Hayes bursu ile haberleşme ve ağ teorileri alanında yüksek lisans yapan Bıyıkoğlu, daha sonrasında kablosuz ağların temel sınırlarını araştırmak için Stanford Üniversitesi'nde doktorasını tamamladı. Stanford’da Elektrik Mühendisliği doktora yeterlilik sınavında 144 öğrenci arasında birinci olarak seçilen Bıyıkoğlu, doktora tezinde geliştirdiği “enerji verimli çizelgeme kuramı” ile günümüzde enerji hasatlı haberleşme sistemlerinin optimizasyonunda kullanılan temel kuramı oluşturdu.
Doktorasını tamamladıktan sonra MIT ve Ohio State Üniversitelerinde çalışmalarına devam eden Bıyıkoğlu, daha sonrasında ODTÜ’de akademisyen olarak çalışmaya başladı. 3 yıldır ODTÜ’de çalışmalarını sürdüren Bıyıkoğlu, tüm kadınlara her şeyde olduğu gibi teknoloji alanında da pek çok şey yapabileceklerini gösteriyor. Beyin göçü ile önce kaybettiğimiz, daha sonrasında ODTÜ sayesinde yeniden kazandığımız Bıyıkoğlu, kablosuz ağların daha çok gelişmesi için çalışmalarına devam ediyor.
