Huntington kalıtsal olarak tekil bir gen üzerindeki eksiklikten kaynaklanan ve değişime uğramış proteinlerin hücrelerde birikimine neden olan bir rahatsızlık. Sinir hücrelerinin beyinde kademeli olarak çökerten hastalık, zamanla kötüleşmeye devam eden fiziksel ve nörolojik hasara yol açıyor.
Araştırmacıların bulgularına göre kısıtlanan bir enzimle problemli proteinler hücre dışına taşınarak, hastalığın etkileri iyileştirilebiliyor. Huntington hastalığının meyve sineği modeli üzerinde yapılan çalışma, memeliler üzerindeki çalışmalar için de örnek teşkil ediyor.
Doğru molekülün tespiti
National Center for Advancing Translational Sciences’tan araştırmacılar, Huntington hastalığının hücre modelini kullanan bir ilaç taslağı ile işe başladılar. Binlerce küçük molekülü teker teker test eden ekip, bu molekülleri mutant proteinin zehirli bölgesine denk gelen hücrelere uygulayarak, hangisinin hücrenin hayatta kalmasına katkıda bulunduğunu tespit etmeye çalıştı.
Yapılan çalışmada NCT-504 adı verilen küçük bir molekül tespit edildi. Bu molekülün, hücrelerde ‘PIP4KGAMMA’ adı verilen özel bir lipid kinaz enziminin engellenmesiyle istenen etkiyi sağladığı görüldü.
Araştırmacılar, lipid kinazın engellenmesiyle tam olarak neyin gerçekleştiğini ortaya çıkarmak için PIP4Kgamma’nın ürettiği lipid tiplerini ölçebilen dünyanın sayılı laboratuarlarından biri olan ‘Michigan Üniversitesi Hayat Bilimleri Ensitüsü’nün laboratuarında devam ettiler çalışmalarına.
Bir lipid kinaz inhibitörü olan NCT-504, PIP4Kgamma enziminin hücredeki etkisini azaltıyor. PIP4Kgamma’nın baskıladığı faaliyet, Weisman laboratuarındaki araştırmacıların ‘otofaji’ adı verilen bir süreci tetiklediğinin farkına varmasını sağladı. Bu sürecin, üç lipidin hücresel seviyesini arttırarak, hücrelerdeki hasarlı proteinlerin temizlenmelerinde önemli bir rol oynadığı görüldü.
Otofajik aktivitede gözlemlenen artışın nedeni, bu üç lipid türünde gerçekleşen artış olabilir. Bu artış hücrelerin, Huntington hastalığına neden olan protein birikimini temizleme kabiliyetlerini arttırıyor olabilir.
Araştırmacı profesör Weisman “Bunun lipidlerden birini etkileyebileceğini düşünmüştük ama gördük ki, aynı zamanda daha önce geniş anlamda incelediğimiz diğer iki lipid sayısında da artış gerçekleşti. Bu lipid değişiminin Huntington hastalığının etkilerini hafifletici etkiye sahip olduğunu gözlemlemek heyecan verici “ diyor.
