Silikon Vadisi firmalarının çalışanlarının sadakatini sağlamalarının temel yolu, onlara hisse seçenekleri sunmaktan geçer. Bir iki yıl firmaya bağlı kalırsanız, firma mülkiyetinden küçük bir pay kapabilirsiniz. Firmanın değerini arttırmak için çalışanların üzerlerine düşeni yapmalarını sağlamaya dönük, cazip bir yöntem.
Gelin görün ki bu durum özellikle ofis çalışanı değilseniz, her zaman için benzer şekilde işlemeyebiliyor. Hazırladığınız burger sayısı ya da servis yaptığınız sütlü kahvelerin bir önemi olmuyor, firmada bir hisse edinmenizi sağlamaya yönelik. Tabii çalışanlar da firmaya kazandırdıkları değerden pay sahibi olamayınca, moral çöküşle birlikte işler de yavaşlamaya başlıyor.
San Francisco’da bulunan siparişle pizza dağıtımı yapan bir girişimci firma olan Pythagoras Pizza’nın CEO’su Evan Kuo, bu iki dünya arasındaki boşluğa bir köprü kuracak akıllıca bir planı olduğunu düşünüyor.
Kuo, çalışanların pastadan pay almalarını sağlayacak ‘paylar’ adını verdiği yeni bir dijital para oluşturmak istiyor. Mevzubahis para birimi Bitcoin gibi olacak ama, sadece Pythagoras Pizza’nın kendi değeriyle bağlantılı olacak.
Eğer bu plan işe yararsa Pythagoras’ın şoförleri her pizza dağıtımından belirli bir ‘pay’ alacaklar. Pythagoras’ın şef aşçılarının hazırlayacakları her bir sipariş de onlara pay olarak geri dönecek. Hatta Pythagoras’ın müşterileri dahi getirecekleri yeni müşteriler üzerinden ‘pay’ kazanabilecekler.
Pythagoras’ın iş performansı arttıkça, dağıtılacak ‘pay’ birimi de değer kazanacak. Yani yapacağınız katkıyla doğru orantılı olarak Pythagoras’ın gelecek performansından belirli oranda bir pay edinmiş olacaksınız.
Pizza kazıcıları (Bitcoin Miners benzeri söylem)
Ethereum, Bitcoin Cash ya da diğer dijital para birimlerinde olduğu gibi Kuo’nun ‘payları’ da ‘blockchain (dijital para borsası)’ teknolojisini kullanarak oluşturulup, dağıtılacak. Herkes kendi dijital parasını, blockchain’e bağlı olarak üretebilecek. Blockchain, para hareketlerinin kaydını tutan, merkezi olmayan bir veri tabanı olarak işlev görecek.
Tek sorun ise değer kazandıracak bir para birimi oluşturmakta.
Kuo, Amerika’da bulunan seçkin yatırımcılara jeton satışı yaparak, temel bir ‘pay’ değeri oluşturmayı planlıyor. Bu jetonların değeri daha sonra pizza dükkanının aylık geliriyle ilişkilendirilecek. İşletme ne kadar iyi iş yaparsa, her bir ‘pay’ın değeri de o kadar artacak.
Uygulamada bazı zorluklarla karşılaşılabilecek olmakla birlikte, kağıt üzerinde oldukça cazip ve zekice görünen bu tip bir planı hayata aktarmanın pozitif getirileri olacağı aşikar. Girişimci ruhlara önemle duyurulur.
