Devasa veriler, fosil yakıt şirketlerinden finans sektörüne kadar tüm iş dünyası için değerli hale geldi. Türk sanatçı Refik Anadol ise veriyi bambaşka bir şey olarak görüyor. Anadol, veri yığınlarını yeni bir tür heykel olarak adlandırdığı çalışması için malzeme olarak kullanıyor.
Anadol, ilginç veri kümelerini bir araya getirerek, bilgisayarların dünyayı ve insanları nasıl ele geçirdiğini görselleştiren büyüleyici sanat eserleri yaratıyor. Sanatçı, yapay zeka tekniklerinin ve özellikle makine öğrenimi algoritmalarının yardımıyla ham verileri filitreleyerek veya genişleterek, hayranlık uyandıran çalışmalara imza atıyor. Sonuç olarak veri noktaları, dev ekranlarda gösterilebilen veya duvarlara yansıtılabilen sanat eserleri olarak karşımıza çıkıyor.
Refik Anadol, daha önce New York'un 10 milyon fotoğrafından oluşan ve 360 derecelik bir video olan Machine Hallucination gibi çalışmalara da sahip. Anadol, fotoğrafları gruplamak için makine öğrenimini kullandı ve birçok farklı insan tarafından çekilen fotoğraflarla titrek görüntüler yarattı. Anadol, "Bu, bir tür kolektif hafıza gibi. New York'ta bir bina yılın farklı zamanlarında çok farklı açılardan keşfedilebilir." diyor.
Anadol ayrıca veri heykellerini insan beynini keşfetmek için kullandı. Amcasının Alzheimer olmasının ardından kendisini tanımamasından esinlenen sanatçı, yeni bir veri kaynağı oluşturmak için sinirbilimcilerle birlikte çalıştı. Anadol, "İnsanlık olarak sahip olduğumuz en değerli ve en özel verileri düşündüm" diyor.
"Yapay zeka, insanların topluluk oluşturma ya da birbirlerini yok etme potansiyeline sahip bir diğer keşif"
Nörobilimciler, insanların çocukluk anılarını içeren beyin aktivitelerini kaydetmek için elektrotlar içeren bir şapka kullandılar. Anadol, verileri 6 metrelik LED ekranda gösterilebilen ve hipnotik olarak hareket eden sıvılara dönüştürdü.
Anadol'un çalışmasının teması, insanlar ve makineler arasındaki ortak yaşam ve gerilim. Sanatçı, çalışmalarının yapay zeka gibi teknolojilerin nasıl geniş bir kullanım alanına sahip olacağına örnek olduğunu söylüyor. Anadol, "Ateş bulduğumuzda, onunla pişirdik, topluluklar oluşturduk. Artık aynı teknolojiyle birbirimizi öldürüyoruz ya da yok ediyoruz. Açıkça yapay zeka, insanların topluluk oluşturma ya da birbirlerini yok etme potansiyeline sahip bir diğer keşif." diyor.
Refik Anadol'un eserlerinden bazılarını ve oluşum sürecini aşağıdaki videodan izleyebilirsiniz:
