"Robotların gelişimi çok yavaş, bilim-kurgu filmlerinde gördüğümüz o robotların bir gün gerçek olması imkansız" gibi laflar ediyoruz ancak, robotlar toplum içinde giderek daha fazla kabul görmeye başlıyor.
Bu konuda son örnek, adeta tarihi bir karara imza atan Avrupa Parlamentosu'ndan (AP) gelmekte.
Dünyanın, robotların merkezde olduğu yeni bir endüstri devriminin eşiğinde olduğunu belirten ve bu bağlamda robotlar ile insanların ilişkilerini kurallara bağlamayı amaçlayan bir tasarıyı onaylayan AP, robotlara "elektronik insan" kimliği vererek yasal statü kazanmalarını tartışmaya açmış durumda.
Yasada, robotlara gerekli kalındığı durumlarda "kendini imha tuşu" eklenmesi önerisi de barınmakta. İnsanlar ile robotlar arasında halen bazı ilişkiler konusunda önemli soru işaretleri bulunmakta. Bu durumun başlıca sebeplerinden biri de hack'lenme durumlarında insanların robotlar karşısındaki güvenliği. Henüz bu durum için etkili bir çözüm bulunmuş değil.
Konuya oldukça ciddi yaklaşan AP, yapay zekanın gelişerek insanları geçmesi durumunda, insan türünün dünya üzerindeki geleceğinin tehlikeye girebileceğini düşünmekte. "Ya robotlar bilinçlenirse?" sorusu üzerinde yoğunlaşan tasarı, ünlü bilim kurgu romanları yazarı Isaac Asimov'un hayal ederek oluşturduğu 3 temel kuralı önermekte:
- Bir robot bir insana zarar veremez ya da bir insanin zarar görmesine seyirci kalamaz.
- Bir robot 1. kuralla çelişmedigi sürece bir insanın emirlerine uymak zorundadır.
- Bir robot 1. ve 2. kuralla çelişmediği sürece kendinin zarar görmesine izin veremez.
Kurulacak bir etik komite, robot tasarımlarını onaylayacak mecra olabilir
Tıpkı ilaçlar gibi, üretilecek robotlar da bir etik komite tarafından onaylandıktan sonra üretime girebilir. Bu süreçte tasarımcıların da meydana gelebilecek kazalar ve hasarların kontrolü ile araştırılabilmesi için "temel kodları" incelemeye açık yapmaları gündemde.
Tasarı sadece bunları kapsamıyor. Ayrıca üreticiler ve tasarımcılar, robotlara verilmiş olan komutlar ve bu komutlar doğrultusunda sağlanmış özgürlükler konusunda da mesul tutulabilecekler. Aynı zamanda, robotların bazı işleri devralması sonrası ortaya çıkacak işsizlik nedeniyle, "evrense bir asgari ücret" belirlenebilir.
Dünyanın sonu robotların elinden olabilir
Taslağın hazırlanmasında önemli rol oynayan AP üyelerinden Lüksemburglu Mady Delvaux , "Bu kuralların yasalaşmaması halinde insanoğlu, robotların, yaratıcılarına hükmetmeye başlayacağı bir kıyamet senaryosu ile karşı karşıya kalabilir" uyarısında bulunmakta.
AP tarafından onaylanan karar tasarısı, AB üyesi ülkelerin üzerinde yapacağı değişikliklerin ardından birlik üyesi 28 ülkede yasalaşacak.
