Vücudumuzun olmazsa olmazları arasında yer alan Akciğerlerimiz, havayı soluyarak tüm vücudu dolaşıp dolaşımını tamamlamış kirli kanı, temiz oksijenle temizlediğimiz organdır. Bu eylemi yaparken ihtiyaç duyduğumuz hava yerine bizzat oksijenin bulunduğu sıvıyı solusaydık nasıl olurdu?
Sıvı Hava
1989 yapımı bir James Cameron klasiği olan Abyss’de Ed Harris’in karakteri dünyanın en derin çukuru olan Mariana Çukuru’na girmek için sıvı dolu bir dalış kıyafeti giymişti. Çevredeki basınçlı suyun akciğerleri patlatmasını önlemek için giyilen bu kıyafet, bilimkurgudan daha çok bilimsel bir açıklamayı gösteriyor.
Filmde dalış yapacak kişi O2/CO2 taşıma kapasitesine sahip sentetik sıvı olan kokusuz, kimyasal ve biyolojik perflorokarbon (PFC) kullandı. PFC’ler insan kanından 4 kat daha fazla karbon dioksit tutabilirler. Ayrıca çok verimli ısı alışverişi yapabildikleri için canlının donmasını önler. Bu özelliği sayesinde Birinci Dünya Savaşı’ndan beri araştırmaları yapılan sıvı, test deneklerine enjekte edilerek tuzlu suda nefes alabilmeleri çalışılmış.
Bununla birlikte asıl deneyler 1960’lı yıllarda başlamış ve Soğuk Savaş’ın yükseldiği zamanlarda, derin denizde olan deniz altlarından her hangi bir felaket anında kaçılabilmesi için geliştirilmeye çalışılan bir prototiptir. Akciğerlerin basınca dayanarak yüzeye çıkmayı isteyen araştırmalar, farelerde yaptıkları deneylerde kısmen başarılı oldular. 160 atmosfer basınçlı bir oksijenli tuzlu su çözeltisinde nefes almaya çalışan fareler nefes almayı başarabilseler de birkaç dakika için de öldüler.(Karbon dioksit zehirlenmesi) Sistem mükemmelden uzaktı, ancak böyle bir tekniğin mümkün olduğunu herkese göstermiş oldu.
Gelecek yıllarda fareleri 20 saate kadar yaşatmayı başaran bilim insanları, kedilerin çok daha uzun süreler boyunca bu olaya dayanabileceğini gösterdi.
1989’da Philadelphia’da başlayan insan deneylerinde ciddi solunum sıkıntısı çektiği için ölüm tehlikesi yaşayan birkaç bebeğin akciğerine PFC sıvısı dolduruldu ve akciğer uyumluluğu ve gaz alışverişi de dahil olmak üzere dikkate değer bazı fizyolojik iyileşmeler gösterildi.
Bildiğiniz gibi anne karnında bebeklerin akciğerleri amniyon sıvısı ile doludur ve bu sıvı doğduktan sonra yüzey aktif madde olarak bilinen akciğerlerin çökmesini önlemeye yardımcı olur. Yine de erken doğmuş bebekler akciğerlerini kaplayacak kadar madde gelişmediği için nefes alma zorluğu çekerler.
Son Engel
Philadelphia denemelerinin göreceli başarına rağmen, toplam sıvı solunumu çok deneysel bir prosedür olarak kalmaktadır. Hastanın akciğerlerine akan ve dışarı çıkan PFC hacimlerini doğru ve güvenli bir şekilde kontrol edebilmek için oksijenaratör, ısıtıcı ve bir dizi pompa gerekir. Ne yazık ki böyle bir cihaz prototip aşamasını geçememiştir.
Gelecekte neler olur bilinmez, ancak sıvıyla dolu bir akciğerle gezmek şu an için mümkün gözükmüyor.
