Bildiğiniz üzere nükleer endüstri, 20. yüzyılın soğuk savaş döneminde giderek yükselmeye başlamıştı. Rus nükleer endüstrisi de bu yıllarda kurulmuş ve günümüze kadar gelmişti. Geçtiğimiz günlerde yayınlanan ve aralarında Sovyet atom bombalarının yapımında görev almış olan kişilerin uymak zorunda olduğu gerekçeleri gösteren arşiv belgeleri, Rus nükleer endüstrisinin bugünlerine ışık tutuyor.
Arşiv belgelerinin içinde yer alan ve güvenlik sebepleriyle uzmanların araç sürmesini engelleyen 18 Eylül 1948 tarihli talimatname, ilk Rus nükleer sanayii başkanı olan Boris Vannikov’un imzasını taşıyor. Gün yüzüne çıkarılan bu talimatnamede, Rus nükleer projesinde yer alan tüm çalışanların araç sürmesinin yasaklandığına dair bilgiler yer alıyor.
Talimatnamede, bahsedilen yasakların tam olarak uygulanmasını sağlamak için yer alan bazı maddelerde bulunuyor. Buna göre nükleer endüstride üretim yapan işletmeler, yukarıda bahsedilen kurallar çerçevesinde çalışanlarının araç sürmelerini kesinlikle yasaklamalı ve sürücülerin, çalışanlara araç teslim etmemesini sağlamalıydı. Aracı çalışana teslim eden sürücülerin hakkında ise işlem yapılacağı belirtiliyor.
Daha öncesinde araç süren 2 nükleer bilimci kaza yapmıştı
Kritik öneme sahip çalışanların uçakla seyahat etmesini kesinlikle yayınlayan bu talimatnameye göre çalışanlar, ancak demiryolu ile seyahat edebiliyorlardı ve bu vagonlar, özel istihbarat servisi görevlilerince korunuyordu. Bu kadar sıkı önlemler alınmasının altındaki en önemli neden ise geçmişte yaşanmış olan kazalar.
Bu noktada SSCB Bilimler Akademisi 2 numaralı Laboratuvar araştırma görevlisi İgor Panasyuk, yasaklamaya rağmen direksiyona geçmiş ve kaza geçirip ağır yaralanmıştı. Bir başka olayda aynı laboratuvarda görevli Lev Artsimoviç, kendisinin sürdüğü bir araçla kaza yapmış ve kazayı şans eseri yara almadan atlatmıştı.
Kaza geçiren Arsimoviç ve Panasyuk, Sovyet atom bombası projesinin lideri olarak bilinen İgor Kurçatov’un en yakın yoldaşlarındandı. Bu noktada üçlü, fizik alanında çok önemli işlere imza attılar.
