Erciyes Üniversitesi Ziraat Fakültesi Toprak Bilimi ve Bitki Besleme Bölümü Öğretim Üyesi Prof. Dr. Mustafa Başaran ve Erozyon Araştırma Lideri Prof. Dr. Günay Erpul, Erciyes Teknopark’ın da destekleriyle bir sistem geliştirdi. Bu sistem, Rüzgar Erozyonu Ölçüm Sistemi adıyla hizmete girdi.
ABD’nin North Carolina State Üniversitesi tarafından inşaat alanlarındaki toz salınımını ölçme amaçlı kullanılmak üzere alındı. Böylece bir ilk gerçekleşmiş oldu.
Sistem, tozun yoğun olduğu bölgelerde rüzgar erozyonunun doğru şekilde ölçülebilmesini sağlıyor. Kolay kullanıma sahip olan sistem, toprak ölçümünü var olan sistemlerden daha doğru olarak gerçekleştiriyor. Doğruluk oranı %90’ın üzerinde olan sisteme, uluslararası dergilerde yerini almasının ardından yoğun bir talep geldi. ABD’deki NCSU’ya bu sistemden 100 adet gönderildi.
Erciyes Üniversitesi Ziraat Fakültesi Toprak Bilimi ve Bitki Besleme Bölümü Öğretim Üyesi Prof. Dr. Mustafa Başaran buluş hakkında bilgiler verdi. Prof. Dr. Başaran, "Rüzgar erozyonu özellikle kurak ve yarı kurak bölgelerde Türkiye'de olduğu gibi tarım topraklarının sağlığı, bitki sağlığı, biyoçeşitlilik ve insan sağlığı açısından önemli olaylardan bir tanesidir. Dönem dönem takip edilmesi gerekir. Bunun içinde dünyada geliştirilmiş birçok alet vardır. Özellikle Avrupalı araştırmacıların ve Amerikalı araştırmacıların geliştirdiği bu aletler etkinlikleri çok yüksek aletler değil. Pasif tuzaklar olarak isimlendirilen bu aletlere alternatif daha etkin bir alet geliştirmek için 2010 yılında bir TÜBİTAK projesi verdik. Bu TÜBİTAK projesi kapsamında Avrupalı ve Amerikalı bilim adamlarının geliştirdiği aletlerden 2 kat etkinliğe sahip yeni bir rüzgar erozyon ölçüm sistemi geliştirdik. Ölçüm sisteminin ilk denemelerinde ERASMUS kapsamında Belçika Gent Üniversitesi yapay yağmurlama ve rüzgar erozyonu simülasyon tünellerinde gerçekleştirdik. yüksek etkinliği yakaladıktan sonrada prototip hazırlıklarına başladık. Sadece TÜBİTAK desteği değil aynı zamanda özel sektörden de bu anlamda ciddi destek aldık" dedi.
Başaran, daha sonra sözlerini şu şekilde sürdürdü: "Aletimizi geliştirdikten ve etkinliklerini belirledikten sonra hazırladığımız bilimsel çalışmayı uluslararası saygın dergilerde yayınladık. Daha sonra dünyanın birçok bölgesinden aletimize ilgi gelmeye başladı. Aslında geliştirdiğimiz alet son derece basit ama ayrodinamik yapısı mükemmel özelliklere sahiptir. Yüz mikrondan çok daha küçük olan taneciklerin atmosferde süzülürken ya da hareket ederken kolaylıkla yakalanmasını sağlıyor. Bu nedenle de rüzgar erozyonu ölçümlerini son derece doğru ve nitelikli hesaplanmasına katkıda bulunuyor. Geliştirdiğimiz alet Tarım ve Orman Bakanlığı tarafından özellikle Konya bölgesinde rüzgar erozyonunun izlenmesi konusunda yaklaşık 5 yıldır kullanılıyor. Oldukça başarılı sonuçlar elde edildi.
Aletimizin özellikle uluslararası literatürde yayınlanmasından sonra ABD North Carolina State Üniversitesi'nden bizim aletlerimizi kullanmak üzere talep geldi. Yazışmalar sonucunda belki de Türkiye'de ilk defa bir Amerikan üniversitesine Erciyes Üniversitesi tarafından teknoloji transferi yapılmış oldu. Ürünümüzden 100 adet gönderdik. İhracat yaptık ama ihracattan çok daha önemlisi ilk defa bir Türk üniversitesinden Amerikan üniversitesine teknoloji transferinin yapılmış olmasıdır. Biz bunun önemli bir başarı olduğunu düşünüyoruz. Burada Erciyes Üniversitesi teknoloji geliştirme bölgesinin bize verdiği destek çok büyüktür."
Prof. Dr. Başaran, araştırmayı Prof. Dr. Günay Erpul ile birlikte geliştirdiklerini söyledi. Türk Patent Enstitüsü’ne başvurularını yaptıklarını söyleyen araştırmacı, ürünün yakın zamanda patentinin alınacağını belirtti.
Prof. Dr. Başaran son olarak da bu sistem sayesinde, rüzgar erozyonuyla alakalı çalışmalarda yurtdışından gelecek ekipmanlara para ödenmesi gereksinimini ortadan kaldıracaklarını söyledi.
Prof. Dr. Günay Erpul, "Rüzgar Erozyonu Ölçüm Sistemi hem Türkiye'deki birçok araştırmada hem de yurtdışındaki araştırmalarda artarak kullanılmaktadır. Bu doğrultuda geçen yıl hem Avustralya'da hem de ABD'de kendi rüzgar erozyonu ölçüm sistemlerini kendi araştırmalarında kullanılmak üzere isteklerini yapmışlardır. Bizlerde gönderiyoruz. Bu süreçte Erciyes Üniversitesi Teknopark'ı hem tanıtımda hem de bu tür işlerin gerçekleştirilmesinde bizlere çok büyük yardımları dokunmaktadır" dedi.
