Yapılan yeni bir keşfe göre, uzay keşifleri insanları sadece toplum bakımından değil aynı zamanda fiziksel anlamda da değişikliğe uğratacak. Pazartesi günü, Proceedings of the National Academy of Sciences dergisinde yayımlanan araştırmaya göre, yerçekimsiz ortamda özellikle beyinde meydana gelen değişiklikler, dünyaya döndükten sonra da aylarca sürüyor.
Anwerp Üniversitesi’nden Angelique Van Ombergen tarafından yürütülen bu yeni araştırma, uzay uçuşlarının, beyin boşluklarındaki sıvı geçişlerini nasıl etkilediğini göstererek önceki araştırmalarda yer alan bazı boşlukları doldurdu.
Van Ombergen, 11 kozmonotta yaptığı gözlemlerde, yerçekimsiz ortamların beyindeki sıvıyı yukarı iterek üç boşluğu genişlettiğini buldu. Ayrıca ortalama 169 günde, beyindeki bu boşlukların %11,6 oranında büyüdüğünü fark etti. Kozmonotlar dünyaya döndükten sonra genişleyen damarlar normal haline dönmeye başlıyor ancak bu süreç oldukça yavaş ilerliyor. Yedi ayın sonunda bu boşluklar, uçuş öncesindeki hallerine göre, %6,4 daha büyük oluyorlar.
Van Ombergen’in söylediğine göre bu dengeleyicisi mekanizmanın iki muhtemele sonucu bulunuyor, ancak bu konuda daha fazla araştırmanın da yapılması gerekiyor.
Yerçekimsiz ortamda uzun süre kalmanın etkileri hemen kendisini göstermiyor. NASA astronotu Scott Kelly, Uluslararası Uzay İstasyonu’ndan döndüğünde genleri, kanı ve hücreleri üzerinde birçok araştırma yapıldı. Genel olarak bakıldığında herhangi bir sorunla karşılaşılmadı ve vücudunda çok fazla değişim gözlemlenmedi.
Van Ombergen, yapılan yeni çalışmanın, uzun uzay uçuşlarının insan vücuduna etkisini inceleyen önceki araştırmalara önemli bir bağlam eklediğini söylüyor. Mesela NASA’nın, Scott ve Mark Kelly üzerinde yaptığı ve nisan ayında yayınlanan araştırmada, beyinlerindeki anatomik değişimler gözden geçirilmemişti.
Beyin boşluklarında meydana gelen genişlemenin yan etkileri
- Bu anatomik değişikliklerin, davranışlar üzerinde etkisi olması muhtemel ancak bunların ne olduğu araştırmada tam olarak yer almıyor.
- Bu değişikliklerin Spaceflight Neuroocular Syndrome (SANS) adı verilen ve gözlerle alakalı olan bir bağlantısı olabilir. Yıllardır NASA’nın da radarında olan bu durum, derin uzay yerleşmeleri için önemli bir bariyer konumunda.
Van Ombergen’in çalışması, beyindeki sıvı değişimlerinin SANS ile ilintili olup olmadığını test etmedi ancak kendisinin söylediğine göre araştırmasında, sol gözdeki görme kaybıyla ufak bir bağlantı ve beyin boşluklarında genişleme olduğunu buldu.
