İnternetin artık cebimizde taşıdığımız küçük cihazlardan bile erişilebilir olması ile birlikte asıl bilgi kaynağımız internet haline geldi. Haber siteleri yanlı, sosyal medya ise yanıltıcı olabilir. Yani internet pek de güvenilir bir bilgi kaynağı değil. Bunların arasında uzun yıllardır dünyada olanlar hakkında istatistikler yayınlayan Worldometer internet sitesi ise bir güneş gibi parlıyor ve pek çok kişi bu siteye güveniyor.
Covid-19’un bir pandemi haline gelip tüm dünyayı etkilemesi ile birlikte Worldometer internet sitesi Covid vakalarını ve buna bağlı ölümleri de istatistik olarak yayınlamaya başladı. Öyle ki İngiltere hükümeti bu siteyi asıl kaynak olarak bile kullandı. Peki, Worldometer internet sitesi gerçekten güvenilir bir kaynak mı? Bu sorunun yanıtı için internet sitesinin geçmişine ve adının karıştığı olaylar bakmamız gerekiyor.
Worldometer nedir?
2004 yılında Andrey Alimetov tarafından birkaç günde kurulan Worldometer internet sitesi, en temel tanımıyla bir istatistik sitesidir. Yayın hayatına ilk başladığı zaman anlık olarak dünyadaki ölüm ve doğum oranlarını gösteriyordu. İşler büyüdükçe sunduğu istatistik yelpazesini genişletti.
2005 yılında yalnızca 2 bin dolar karşılığında Dadax LLC şirketine satılan Worldometer internet sitesinde dünya nüfusu, devlet ekonomileri, çevre faaliyetleri, edebiyat, gıda hareketleri, sağlık harcamaları ve daha aklınıza gelebilecek pek çok konuya dair istatistikler bulabilirsiniz.
Maalesef insanları birer rakam olarak gözlemlemek zorunda kaldığımız Covid-19 pandemisi ile birlikte Worldometer internet sitesi vaka sayılarını ve buna bağlı ölüm sayılarını da göstermeye başladı. Yıllardır bu sitenin istatistiklerine güvenen pek çok hükümet, gazeteci, uzman ve yorumcu Worldometer’ı gerçek bir referans olarak kabul ettiler.
Worldometer nasıl çalışıyor?
Worldometer son derece basit bir algoritmaya sahip. İnternet dünyasında yayınlanan istatistikleri toplayarak tek bir kaynak üzerinden ziyaretçilerine sunuyor. Bu basit ama etkili sistemde her yıl yayınlanan kitap sayısı görmekle, her gün Covid olan ya da Covid yüzünden ölen insan sayısını görmek aynı şey değil.
Worldometer bu güveni nasıl verdi bilinmez ama 30 Mart - 14 Nisan 2021 tarihleri arasında İngiltere hükümeti tarafından yapılan Covid açıklamalarında kaynak olarak Worldometer internet sitesinin adı geçiyordu. İnsan hayatı gibi önemli bir konu hakkında internetten bilgi toplayan bir internet sitesine koca hükümet nasıl güvendi inanılır gibi değil.
Worldometer kolayca hacklenebiliyor:
Derken Worldometer internet sitesinin ipliği bir anda pazara çıkıverdi. Worldometer’a göre; bin kişiden az nüfusa sahip Vatikan ülkesinde, 568 bin Covid vakası görülmüş ve 892 bin kişi de ölmüştü. Bu bir hata ya da çılgın bir editörün oynadığı bir oyun değildi. Worldometer düpedüz hacklenmiş yani siber saldırıya uğramıştı. Üstelik site sahiplerinin haberi bile olmadan.
Zaten paylaştığı pek çok bilgiye dair elle tutulur kaynaklar veremeyen Worldometer internet sitesinin güvenilirliği Vatikan olayından sonra tamamen sıfırlandı. Oxford Üniversitesi öğretim üyesi Max Roser, Worldometer internet sitesinin yalnızca insanların vaktini çaldığını söylüyor.
İngiltere hükümeti bile bu olaydan sonra artık Worldometer internet sitesine olan güvenini kaybetti ve Covid istatistiklerini John Hopkins Üniversitesi’nden almaya başladı. Geç bile kalmışlardı. Çünkü her dediğine inanmamamız gereken Wikipedia editörleri bile Worldometer istatistiklerini gerçek kaynak olarak kabul etmiyorlardı.
Worldometer neden güvenli değil?
Eğer bir devlet yetkilisi, hükümet görevlisi, milyonlara seslenen bir yorumcu, bilimsel çalışmalar yapan uzman ya da milyar dolarlarla oynayan bir iş insanı değilseniz; Worldometer sizin için güvenlidir. Kabul edelim, sıradan vatandaşlar olarak bizim için bu yıl kullanılan kömürün milyon ton mu, bin ton mu olduğu pek fark etmiyor.
Gel gelelim, burada insan yaşamlarından bahsediyoruz. Bir kişi bile son derece önemliyken, kaynaksız verilen ve üzerinde oynanma olasılığı yüksek olan rakamlara nasıl güvenilebilir? Aynı durum diğer istatistikler içinde geçerli. Resmi ya da bilimsel bir çalışma yaparken internetten topladığı veriler sunan bir internet sitesine güvenmek olsa olsa tembellik olur.
Her şeye rağmen standart bir kullanıcı olarak Worldometer internet sitesini ara sıra ziyaret edebilirsiniz. Sağlık harcamalarının az olduğunu görerek üzülebilir, savaşlara neden bu kadar para harcanıyor diye sinirlenebilirsiniz. Gerçek rakamlar farklı olsa bile eğer bir akademik çalışma yapmıyorsanız Worldometer istatistiklerini sohbetlerinizde kullanabilirsiniz.
Güvenilir bilgiye erişmek mümkün mü?
Maalesef bu sorunun yanıtını vermek günden güne zorlaşıyor. Güvenilir olarak bildiğimiz kaynaklar ve hatta resmi kaynaklar bile bazen yanlış bilgi verebiliyorlar. Daha önce buradaki yazımızda anlattığımız gibi artık tek bir güvenilir kaynaktan söz etmek mümkün değil. Bu nedenle bir haberin gerçekliğine olabildiğince fazla kaynaktan doğrulamadan inanmamak gerekiyor.
Bu noktada Worldometer internet sitesini de suçlamak doğru olmaz. Sonuçta basit bir sistem ile internette dolaşan verileri tek bir kaynak üzerinden sunuyorlar. Suçlanması gereken, bu tür hayati konularda basit bir internet sitesine güvenen önemli isimlerdir. Hadi ama, koca İngiltere hükümetinin gerçekten Worldometer dışında bir kaynağı yok muydu? Maalesef bu tür sorunlar zaten sesini çıkarmaya hevesli komplo teorisyenlerini beslemekten başka bir işe yaramıyor.
Covid vakaları başta olmak üzere dünyada yaşanan pek çok olay hakkında istatistikler sunan Worldometer nedir, güvenli mi gibi merak edilen soruları yanıtladık bu internet sitesi hakkında bilmeniz gereken detayları anlattık. Siz siz olun, asla tek bir kaynağa güvenmeyin.