Özellikle üniversite tercih dönemlerinde adından sıkça söz ettiren bölüm ve mesleklerden bir tanesidir uzay mühendisliği. Her zaman geleceğin mesleği olarak bahsedilen uzay mühendisliği için gelecek, geldi. Türkiye’de 13 Aralık 2018 tarihinde Türkiye Uzay Ajansı’nın kurulmasıyla beraber, bir gün ülkemizde de uzay çalışmaları yapılacağı umudu belirdi hepimizde. Fakat uzay mühendisliği, bundan çok daha fazlası.
Uzay mühendisleri temel mühendisliğe, matematiğe ve fiziğe tam anlamıyla hakim olan kişilerdir. Böylesine yoğun bir bilgi birikimi sağlayan kişi yalnızca klasik anlamda uzayda değil, insanlığın en yüksek teknolojileri kullandığı alanlarda da rahatlıkla çalışabilir. Başarılı ve yabancı dile hakim bir uzay mühendisinin yurtdışı uzay programlarında ve NASA’da çalışma şansı da son derece yüksek.
Peki, uzay mühendisi olmak için ne yapmak gerekiyor? Bilim kurgu sevmek elbette yeterli değil. Ülkemizde sınırlı sayıda kontenjana sahip bölümlerden biri olan uzay mühendisliği bölümüne girmek ve mezun olabilmek için yoğun bir emek ve çalışma azmi göstermek gerekiyor. İşin ayrıntılarını öğrendikçe daha da keyifli olduğunu ve gösterilecek çabanın boşa gitmeyeceğini göreceksiniz.
Uzay mühendisliği nedir?
Üniversitelerdeki bölümler genellikle uçak ve uzay mühendisliği ya da havacılık ve uzay mühendisliği gibi tanımlar çerçevesinde isimlendiriliyor. Yani konu her zaman yükseklerde. Bir uzay mühendisinin elinin değdiği bir şey mutlaka ya havalanacaktır ya da havadaki her neyse, onun temel ve teknik desteğini sağlayacaktır.
Temel olarak bir görevden bahsetmek gerekirse, uzay mühendisleri uzay aracı ve uçak tasarımıyla beraber bu araçların teknik desteğini ve analizini yaparlar. Mars’a gidecek ilk aracı tasarlayabilecekleri gibi yörüngeye oturtulacak bir uyduyu da tasarlayabilirler. Temel aerodinamik ve fizik prensiplerine hakim olan uzay mühendisleri, teorik olarak tüm teknik yapıya hakimdirler. Ayrıca gerektiği zamanda sahaya inerek, pratik konularda da çözüm üretebilirler.
Uzay mühendisi tam olarak ne iş yapar?
Bir uzay mühendisinin Elon Musk ile görüşmesinde fayda var çünkü yeterli birikime ve donanıma sahipse uzaya gitmemesi için hiçbir sebep yok. Elbette konu sadece uzaya gitmek değil. Uzay mühendisliği temel mühendislik ve fizik bilgilerini bünyesinde barındırdığı için bir uzay mühendisi de bu bilgilerin kullanılacağı tüm alanlarda çalışabilir.
Uzay mühendisi, uzaya gidecek bir aracı ya da yeni bir savaş uçağını tasarlayabilir. Savunma sanayisinde çalışarak bir akıllı roket, hava savunma sistemi ya da yeni bir silah tasarlayabilir. Temel bilgilere hakim olduğu için makine, elektronik, bilgisayar ya da inşaat mühendisi olarak da pek çok iş imkanı vardır. Bu tamamen temel eğitimden sonra kişinin hangi alana yönelmek istediğiyle alakalı bir durum.
Dünyada uzay araştırmalarına en yüksek miktarda yatırım yapan ülkelerden biri olduğu için Amerika Birleşik Devletleri’nde bir uzay mühendisi için pek çok iş imkanı var. İlk sırada NASA geliyor elbette. NASA’nın yanı sıra pek çok özel şirket de uzay alanında çalışmalar yapıyor. Ayrıca Rusya, Hindistan ve Çin gibi ülkeler uzay programlarıyla öne çıkıyorlar ve bir uzay mühendisi için yeni fırsatlar yaratıyorlar.
Uzay mühendisleri nerede çalışır?
Uzay mühendisliği alanına, temel mühendislik, fizik ve aerodinamik bilgisi dahil olduğu için pek çok çalışma alanı bulunuyor. Devlet kurumlarında ve özel sektörde geniş bir çalışma alanı mevcut. Ülkemizin devlet kurumları uzay mühendisliği konusunda çok yoğun bir alım yapmasalar da yine de devlette çalışma fırsatı var. Fakat gerçek anlamda bir talep özel sektörde bulunuyor. Başarılı ve iş alanına hakim bir uzay mühendisi, özel sektörde kolaylıkla iş bulacaktır.
En önemli seçeneklerden bir tanesi de elbette yurtdışı. Uzay ve havacılık çalışmaları yoğun olarak başta Amerika Birleşik Devletleri olmak üzere, Avrupa’nın ve Asya’nın güçlü ülkeleri tarafından yürütülüyor dünyada. Bu ülkelerin hükümet çalışmalarında bir istihdam şansı olabileceği gibi özel sektör tarafından yürütülen uzay programlarında da iş bulma şansı son derece yüksek.
Uzay mühendisi olmak için neler gerekir?
Ülkemizde pek sevilen bir alan değil fakat uzay mühendisi olmak için ilk ve en önemli koşullardan biri matematiğe tam anlamıyla hakim olmaktır. Var olan teknolojileri anlamak ve yeni teknolojiler konusunda tasarımlar ve araştırmalar yapmak için matematiğe hakim olmak son derece önemlidir.
Uzay mühendisleri hem teorik alanda hem de pratik alanda çalışabilecekleri için temel fizik prensiplerine de hakim olmaları gerekiyor. Bir uzay mühendisi olarak kariyerinizi, bir laboratuvarda ya da teorik çalışmalar yapmak için bir araştırma tesisinde çalışmak üzere planlayabilirsiniz. Fakat pratik alanlarda da çalışmalar yapmak istiyorsanız, çalışma yapmak istediğiniz alana göre, temel bilgilerinizin üzerine bu alanla ilgili bilgi ve tecrübe eklemeniz gerekiyor.
Türkiye’de uzay mühendisliği eğitimi veren üniversiteler hangileri?
Ülkemizde, uzay mühendisliği alanında eğitim veren çok fazla kurum bulunmuyor. Fakat bu eğitimi veren üniversiteler, uluslararası alanda geçerliliği olan, saygın kurumlardır. Bir devlet üniversitesinde uzay mühendisliği eğitimini almak istiyorsanız İstanbul Teknik Üniversitesi’nde, Orta Doğu Teknik Üniversitesi’nde, Ankara Yıldırım Beyazıt Üniversitesi’nde, Adana Alparslan Türkeş Bilim ve Teknoloji Üniversitesi’nde, Tarsus Üniversitesi’nde, Gaziantep Üniversitesi’nde ve Samsun Üniversitesi’nde bu eğitimi alabilirsiniz. Eğer tercihiniz bir vakıf üniversitesi olacaksa Türk Hava Kurumu Üniversitesi’nde ve İzmir Ekonomi Üniversitesi’nde uzay mühendisliği eğitimi alabilirsiniz.
Uzay mühendisliği eğitimi veren vakıf üniversitelerinde pek çok burs imkanı mevcut. Diğer bir önemli nokta, bu üniversitelerin çoğunda alacağınız uzay mühendisliği eğitimi tamamen İngilizce olacaktır. Eğitim dilinin İngilizce olması, eğitim alacak kişiler için bir avantaj çünkü yurtdışı imkanları son derece fazla olan bir bölüm uzay mühendisliği.
Uzay mühendislerinin ortalama maaşları:
Uzay mühendisliği son derece önemli bir meslek olmasının yanı sıra, emek harcayarak ve tecrübe edinerek geliştirilen bir meslek. Bu nedenle de maaşlar çalışma süreniz, alandaki başarılarınıza ve tecrübenize göre değişiyor. ASELSAN, ROKETSAN, TAI, HAVELSAN, TUSAŞ, Savunma Sanayi, Türk Hava Yolları gibi kamu alanlarında ya da kamu destekli şirketlerde mühendis maaşları 4 - 6 bin TL arasında değişiyor. Özel sektörde çalışan bir uzay mühendisi ortalama 3 - 4 bin TL bir maaşla işe başlıyor ve tecrübe kazandıkça bu rakam epey yükselebiliyor.
Yurtdışı maaşları ülkemizde verilen maaşlara oranla daha iyi denilebilir. Amerika Birleşik Devletleri’nde alınan ücretler genelde yıllık olarak hesaplanıyor. Bir uzay mühendisinin yıllık olarak kazanacağı rakam ortalama 85 bin Amerikan Doları oluyor, yani ayda ortalama 7 bin Amerikan Doları gibi bir kazanca sahip olunuyor. Elbette burada bahsedilen tüm rakamlar genel bir ortalama. Çalıştığınız şirkete, pozisyonunuza, tecrübenize ve artı değerlerinize göre bahsedilen rakamlar epey artabiliyor.
Her işin elbette pek çok artı ve eksi yönü var, uzay mühendisliği de aynı şekilde. Yazımızda yer alan bilgiler ışığında uzay mühendisliğini seçerek, geleceğiniz için parlak bir adım atabilirsiniz. Belki ülkemizin belki diğer ülkelerin uzay programlarında çalışarak, belki bir gün uzaydan, gezegenimizi seyredebilirsiniz.