Kasım 2017’nin ortasında değeri 3000 dolar civarında olan Bitcoin, 6 Aralık’a geldiğimizde 19.000 dolara vurdu. Bu haberi hazırladığımız sırada ise değeri yaklaşık olarak 15 bin dolar seviyelerinde dolaşıyordu. Ancak bu dünyada sadece Bitcoin yok, benzer mantıkla çalışan ve farklı amaçlarla kullanılan yüzlerce farklı birim var.
- Ne oluyor da uzmanlar kripto paraların temelinde yatan Blok Zinciri teknolojisini, bilişim çağının en üst düzey buluşu olarak nitelendiriyorlar?
- Olay gerçekten Bitcoin’e mi bağlı yoksa o sadece bir örnek mi?
- Gelecek, fiziksel boyutu olmayan parayla yönetilebilir mi?
Bu sorular son zamanlarda çoğu insanın aklını kurcalıyor ya da kurcalaması gerekiyor. Çünkü teknoloji okur yazarlığına kadar uzanan bu süreçte, birer vatandaş ve çağdaş birer birey olarak öğrenmek zorundayız.
Temel Sistem: Blok Zinciri
Bitcoin, tüm kripto para birimleri gibi, Blok Zinciri adı verilen güvenlikli bir sisteme dayanıyor. Daha önce Bitcoin’in ardından en değerli kripto para birimi olan Ehtereum’u anlattığımız şuradaki yazımızda, Blok Zinciri'nin temellerine değindiğimiz buradaki yazımızda sistemin mantığını anlatmaya çalıştık.
Merkezi olmayışı ve değer olgusu kurumların elinden alıp ademi merkeziyetçi bir tavırla ele alışı, Blok Zinciri teknolojisini mantıklı kılıyor. İşlemler daha masrafsız bir şekilde doğrulanıyor ve yüksek güvenlikli sistemlerle küresel bir ağ mimarisi içinde saklanıyorlar. Yatırımcı ya da üretici (madenci) değilseniz, bu bilgilere ulaşma imkanınız sıfır.
Bitcoin, merkezileştirilmiş bankacılık ve devlet kontrollü ekonomiden kaçınmak için meydana gelmiş olsa da, teknolojik olarak ulusal para birimleri şeklinde kullanılabilir. Elbette bu söylem, diğer bütün Blok Zinciri temelli kripto paralar için de geçerli.
New York Üniversitesi İşletme Bölümü öğretim üyesi David Yermack, 50 yıl içinde kripto para birimlerinin ulusal para birimleri olarak kullanılabileceğini belirtiyor. Bu ilginç iddianın ardındaki mantıklı nedenlere değiniyoruz.
Geleceğimiz Bitcoin'de mi?
“Bitcoin, ulusal para birimlerinin dışında çalışmak üzere yaratıldı, bu da merkez bankalarına güvenmeyen insanlar için ideal bir çözüm” diyor Yermack.
Yatırım işlemlerinin cep telefonlarından bile yapılacak kadar kolay olması, Bitcoin’in çoğu ülkenin yatırım değerinden daha yüksek değerlere ulaşmasını sağladı; hatta Venezuela ve Zimbabwe gibi ülkelerin ulusal para birimi rezervlerinden daha değerli hale geldi.
Ancak Bitcoin’in standart bir para birimi halini alması için bazı engellerin varlığından bahsediliyor. Saniyede sadece 7 Bitcoin işlemi gerçekleştirilebilirken, sadece VISA etiketli sistemlerden aynı saniyede ortalama 65.000 işlem gerçekleştiriliyor.
Bitcoin’in yazılımsal bir işlem ve üretim sınırı var. Bu da onu ulusal para birimlerine alternatif olmaktan uzaklaştırıyor. Diğer yandan yatırımcıların anonim olması dolayısı ile yasa dışı işlemlerde kullanılması güven zedeliyor.
Bu güvenden kastımız devletlerin kurumsal güveni elbette. Ancak, zaten mevcut ulusal paraların bile ne tarz yolsuzluk ve hortum iddialarıyla kirli işlere bulaştırılabildiğini görüyoruz. Bu nedenle uzmanların bir kısmı, Bitcoin’deki kurumsal güven kaybını görmezden gelmenin mantıklı olduğunu söylüyorlar.
Diğer taraftan standart para birimlerine kıyasla Bitcoin ve diğer kripto paralar, çok daha esnek yapıdalar. Yani daha hızlı iniş ve çıkışlar, ani değer artıları veya düşüşleri yaşayabiliyorlar. Yani gelecekte büyük ihtimalle Bitcoin’i ulusal ekonomilerde kabul gören bir birim olarak göremeyeceğiz. Fakat bir müddet daha değerli bir yatırım aracı olarak kabul göreceğe benziyor.
Bu durumda gözler, Bitcoin’in engellerinden sıyrılan diğer kripto para birimlerine kayıyor. Birçok uzmana göre Bitcoin, geleceğin ekonomik sistemleri için deneysel bir niteliğe sahip. Diğer kripto para birimleri ya da ülkelerin kendi isimleriyle çıkarttıkları kripto paralar, fiziksel paranın gerçekten sonunu getirebilirler.
Burada değişecek finansal sistemlerden, bankacılık anlayışlarından hatta her bireyin kendi yatırımlarını kontrol edebileceği finansal okur yazarlık düzeyinden söz ediyoruz. Eğer mevcut sistemlerle günü geldiğinde Blok Zinciri’ne dayalı sistemleri ikame edebilirsek, bu ihtimaller çok mantıklı görünüyorlar.