Bilime Göre Bir Kişinin Güvenilir Olup Olmadığını Nasıl Anlarız?

İnsanlara güvenmek bizler için her daim kafa karıştırıcı bir olgu olmuştur. Peki, bilime göre bir insanın güvenilir olup olmadığını nasıl anlarız?

Her insanın ayrı bir dünya olduğu düşünüldüğünde, kişilere güvenmek de bir o kadar zorlaşıyor. Bu noktada araştırmalarda bulunan bilim insanları, bilime göre birisinin güvenilir olup olmadığını bilmenin yolunu açıkladılar. Yapılan araştırmalara göre bunu anlamanın en muhtemel ve en önemli yolu, suçluluk beklentisinden geçiyor.

Çalışma kapsamında araştırmacılar, güvenilir davranışları gösteren bir kişilik özelliğini belirlediler ve bunu çalışmalarında temel aldılar. Çalışmalarda elde edilen kilit bulgulara göre, ‘suçluluk eğilimi’ kişinin herhangi bir konuda suçluluk hissedeceğini önceden anlayıp, davranışlarının buna göre değişmesi anlamına geliyordu. Bu durum, kişinin ne kadar güvenilir olacağını belirlemede en önemli öğe olarak kabul ediliyor. Öte yandan suçluluk eğilimi, diğer kişilik özelliklerine göre de daha baskın olarak görülmektedir. Dışa dönüklük, deneyime açıklık, uyumluluk, nevrotiklik ve öz disiplin gibi özellikleri baskılayan suçluluk eğilimi, aynı zamanda suçluluk ile de karıştırılmaması gerekiyor.

Suçluluk, suç meydana geldikten sonra hatayı telafi edecek davranışları doğuruyorken; suçluluk eğilimi, hata üzerine suçluluk beklentisini yansıtıyor ve insanların kabahat işleme durumundan en başta kaçmasına olanak tanıyor. Bu bağlamda suçluluk eğilimi testlerinden yüksek puan insanların, kendilerine duyulan güveni suistimal etmeleri daha az bir olasılık haline geliyor.

Konu ile ilgili çeşitli test ve deneyler gerçekleştiren araştırmacılara, çeşitli ekonomi oyunları ve anketler düzenlendi. Testler sonucunda suçluluk eğilimi adlı kişilik özelliğinde yüksek puan alan kişiler, düşük puan alanlara göre diğer insanlara daha fazla para iade ettiler. Yani ikili ilişkilerde bir öğeyi temel alacak ve buna göre güvenip güvenmeyeceğinizi ölçecekseniz, kesinlikle bu nokta suçluluk eğilimi olmalıdır.