İnsanın evrimi milyonlarca yıl sürmüş bir macera olarak görülebilir. İnsan evrimin uzun hikayesinin önemli anlarından bir tanesi de farklı insan türleri arasında ilişki gerçekleşmesidir. Yapılan araştırmalar, dünya üzerinde yaşamış insan türleri arasında bir çiftleşme ilişkisi olduğunu gösteriyor. Neandertaller ve modern insanlar, Homo sapiensler ve Denisovalar bu şekilde birbirleri ile ilişkiye geçtiler.
Yapılan yeni bir çalışmaya göre bundan 1 milyon yıl önce diğer insan türlerinden ayrılan bir eski bir insan popülasyonu, 700.000 yıl önce farklı bir insan türü ile bir araya gelerek çiftleşti. Science Advances’ta yayınlanan çalışmanın araştırmacılarından makalenin baş yazarı Alan Rodgers, “Sonuçlar, son on yıl boyunca yapılan çalışmalarda gördüğümüz hikayeyi sürdürüyor. Birçok insan popülasyonu arasında daha önce bildiğimizden çok daha fazla melezlenme var” dedi.
Alan Rodgers ve ekibinin gerçekleştirdiği çalışmada, Avrasya’da eski insan popülasyonları arasındaki çiftleşmenin bilinen en eski örnekleri elde edildi. Neandertaller, Denisovalar ve modern insanların DNA’sının karşılaştırıldığı çalışmada atalarımızın genlerinin sayısız kaynaktan geldiği fikrini destekleyecek kanıtlar elde edildi.
Antropolojik kayıtlardaki en eski melezleme dönemi
Genetikçiler, 2010 yılında Neandertallerin genomunu dizmeyi bitirdiklerinde Neandertallerin 40.000 ile 60.000 yıl öncesinde modern insanlarla iç içe olduklarını keşfettiler. 2018 yılındaki başka bir çalışmada ise yaklaşık 50.000 yıl önce yok olan Denisovaların bazı genlerinin Homo sapienslere geçtiği anlaşıldı.
Alan Rodgers ve ekibini buldukları melezlenme örnekleri ise çok daha kapsamlı ve çok daha eskiye dayanıyor. Çalışma hem Neandertallerin hem de Denisovaların atası olacak bir grup insanın (çalışmada bu insan popülasyonuna “Neandersovalar” adı verildi) bundan 744.000 yıl kadar geçmişte öncelleriyle melezlendiğini gösteriyor. Bu önceller, Avrasya’da yaşayan 20.000 ile 50.000 kişilik bir süperarkaik grubun parçası olarak nitelendiriliyorlar.
Çalışmanın bir sonucu da insan evrimi boyunca Afrika’dan Avrasya’ya gerçekleşen göçlerinin sayısının ortaya çıkarılmasıdır. Çalışmaya göre insan türleri üç defa Afrika’dan Avrasya’ya göç ettiler. İlk göç, 1.9 milyon yıl önce gerçekleşti. İlk göçün ardından ikinci göç 700.000 yıl önce, üçüncü göç ise günümüzden 50.000 yıl önce gerçekleşti.
İlk göç dalgasında süperarkaikler olarak nitelendirilen insan türleri Afrika’dan Avrasya’ya göçtüler. Günümüzden 700.000 yıl önce de Neandersovalar Avrasya’ya göçtüler. Çalışma, bu insan türünün göç etmeden önce modern insan soyundan ayrıldığını öne sürüyor.
Araştırmacılar, ikinci göç dalgasında yer alan insan türünün göçle beraber yerli Avrasyalı insan türleri ile iç içe geçtiklerini ve yerli türleri değiştirdiklerini gösteriyor. Çalışmaya göre göçten uzun yıllar sonra buradaki insan türü Neandertaller ve Denisovalar olarak ikiye ayrıldılar.
Yüzbinlerce yıl sonra ise modern insanlar, Neandertaller ve Denisovalarla çiftleşerek bu insan türlerinin yerini aldılar. Çalışmanın yazarları, “Modern insanlar Afrika’dan Avrasya’ya göç ederek büyük ölçüde Neandertallerin ve Denisovaların yerini aldılar” diyorlar.
Süperarkaik insanlar
Rodgers ve ekibinin keşfi, halka açık modern insan DNA’sının, eski insan türlerinin DNA’sı ile karşılaştırılmasından sonra ortaya çıkarılabildi. Analiz sayesinde genetik materyalin son 1 milyon bir insan türünden diğerine geçtiği 4 kanıt keşfedildi.
Bu kanıtlardan üçü, daha önce gerçekleştirilen çalışmaların sonuçları ile eşleşti. Ancak en eski kanıt yeni bir keşif olarak belirlendi. Elde edilen bulgular en eski insan melezlemesini göstermekle beraber yeni bilgiler de ortaya çıkarıyor. Kayıtlar, daha önce melezlendiği bilinen insan gruplarının kayıtların farklı bir görüntü sunuyor.
Modern insanlar ve Neandertaller melezlendiklerinde, yaklaşık 750.000 yıldır farklı insan türleri olarak yaşamlarına devam ediyorlardı. Yeni keşfedilen insan popülasyonu olan Neandersovalar ise diğer insan popülasyonlarından 1 milyon yıl önce ayrılmıştı. Rodgers ve ekibi, Neandersova olarak isimlendirilen insan popülasyonunun hangi insan türlerinden meydana geldiği konusunda emin değiller. Araştırma sırasında ortaya çıkarılan genetik kanıtlar, süperarkaik popülasyonun yaklaşık 2 milyon yıl önce insan türlerinden ayrıldığı ve Avrasya’da yaşamaya başladıklarını gösteriyor.
Rodgers, Avrasya’da 1.85 milyon yıl önce yaşamış insan türlerine ait fosillerin olduğunu açıkladı. Bu fosiller iki insan türüne ait: Dik durmayı ilk başaran atamız Homo erectus ve Homo erectusun olası kuzeni olan Homo antecessor.
Araştırmacılar, Nedandersova popülasyonunun bu türlerden meydana gelmiş olabileceği ihtimalini dışlamıyorlar. Ancak henüz keşfedemediğimiz başka bir insan türü de bu popülasyonun asıl üyesi olabilir.
Neandersova popülasyonu hangi insan türünden meydana gelmiş olursa olsun, Alan Rodgers ve ekibin çalışması insan türleri arasında farklı melezleme çeşitlerine ait önemli bulguları sunuyor. Tamamen karanlık olan bu alana dair çalışmalar insanın evriminin daha net anlaşılmasına neden olacaktır.