Günümüzde trafikte rampalı veya yüksek yokuşlu yollarda araba sürmek ve bazı durumlarda bolca dur-kalk yapmak zorunda kalabiliyoruz. Bu noktada yokuşta araba kaldırma tekniklerini bilmeyen ve buna alışamayan sürücüler araçlarını ya geri kaydırıyor ya da stop ettiriyor. Burada asıl önemli olan yokuşta kaydırmadan araba kaldırma çünkü herhangi bir yokuşa park ettiyseniz veya trafik yoğunsa arkanızdaki araca çarpmak istemezsiniz.
Rampada araç kaldırma yöntemleri toplamda 2 farklı yöntemden oluşuyor. Bunlardan birisi el freni ile kaldırmayken diğeri ise debriyaj ile kalkma yöntemidir. Biz bu iki yöntemden de bahsedeceğiz ancak hatırlatmakta fayda var ki el freni ile yokuşta araba kaldırma, direksiyon sınavlarında yasak. Bu yüzden sınava girecekseniz ikinci yönteme göz atmayı unutmayın.
Yokuşta araba nasıl kaldırılır?
Yöntem #1: Aracı el freni yardımıyla yokuşta kaldırma (Sınavda Yasak):
Adım#1: Araç çalışır haldeyken vitesi boşa alın
Yönteme başlamadan önce eğer aracımız çalışır durumda değilse debriyaja basarak aracımızı anahtarı yardımıyla çalıştıralım. Aracımız başka bir vitesteyse debriyaja sonuna kadar basılı tutarak ve ayağınızı gazdan çekerek aracı boş vitese alın. Boş viteste olduğunuzu anlamanızın en iyi yolu vitesi sağa ve sola sallamaktır. Vites rahatlıkta sağ ve sola oynuyorsa vitesiniz boşta demektir. Aracımızın çalıştığına ve boş viteste olduğuna emin olduktan sonra diğer adıma geçebiliriz.
Adım#2: El frenini sonuna kadar çekin
Aracınız çok önceden çalıştırdıysanız ve el freninizi indirdiyseniz bu yöntem için sonuna kadar yukarı çekmeniz gerekecek. İnik el freninizi sonuna kadar yukarı çekin ve tamamen çekili olduğuna emin olun. Unutmayın ki bu yöntemin bir numaralı elemanı el freni olacak. El freni tamamen çekildiği sırada bir kilitlenme sesi çıkaracaktır. Bu ses çekme işlemini başarıyla yaptığınız anlamına gelir. Şimdi diğer adıma geçin.
Adım#3: Aracı birinci vitese alın ve sağ ayağınızı gaz pedalına koyun
Şimdi ise aracımızı kalkış vitesi olan birinci vitese alacağız. Bunun için muhtemelen öğrendiğiniz üzere debriyaja sonuna kadar basıp uygun birinci vites geçişini yapıyoruz. Bu süreçte el frenini kesinlikle indirmiyoruz. El frenimiz çekili olduğu için bu noktada fren pedalına basmamıza gerek yok bu yüzden sağ ayağımızı gaz pedalına koyabiliriz. Gaza hemen basmanıza gerek yok sadece üstüne hafifçe koymanız yeterli.
Adım#4: El frenini indirmeden sol ayağınızla debriyajı bırakmaya başlayın
Düz kalkış adımlarında el frenini indirmemiz gerekiyordu ancak bu yöntemde el freni bizim yokuşta kaymamızı engelleyeceği için debriyajı kaldırma işlemi sırasında el freni çekik halde olmalı. Sol ayağınızla debriyjı yavaş yavaş bırakmaya başlayın. Belli bir noktada motor sesinde değişim olmaya ve aracınız titremeye başlayacak. İşte bu nokta aracın kavrama noktasında olduğunu ve artık kalkışa hazır olduğu anlamına geliyor.
Adım#5: Araç titremeye başladığında ayağınızı debriyajda tutun
Aracınızın motor sesi değişmeye ve aracınız titremeye başladığında kavrama noktasındasınız demektir. Bu nokta aracınız kalkışa hazır olduğu ve tek ihtiyacının frenin bırakılması ve bazı durumlarda hafifçe gaz verilmesinin gerektiği noktadır. Şimdi sol ayağımızı kesinlikle bırakmadan kavrama noktasında durduruyoruz. Debriyaja basılı tutarken diğer adıma geçiyoruz.
Adım#6: El frenini indirin ve gaza basın
Artık aracın kalkması için frenlerden kurtarmamız gerekiyor. Bu adıma kadar çekili halde tuttuğumuz el frenini indirebiliriz. El freni indikten sonra araç kalkışa başlayabilir veya başlamayabilir. Eğer başlıyorsa kalkışınız oldu demektir ve bir sonraki adıma geçebilirsiniz ancak kalkış olmadıysa biraz gaz vermeniz aracınızın boğulmasını engelleyebilir ve kalkışı sağlayabilir.
Adım#7: Araç belli bir mesafe gittikten ve belli bir hıza ulaştıktan sonra debriyajı tamamen bırakın
Kalkıştan sonra yaklaşık bir araç boyu kadar mesafe gittikten ve belli bir hıza ulaştıktan sonra kavrama noktasında tuttuğumuz debriyajı bırakma zamanımız geldi. Dilerseniz mesafeyi beklemeden bu süreç sırasında da debriyajı yavaş yavaş bırakmayı deneyebilirsiniz ancak bunun çok hızlı olmaması gerekiyor. Gaz verirken debriyajı bırakma kombinasyonuna alışmanız zaman alabilir bu yüzden sakin olun. Debriyajı yavaşça bırakın ve yolculuğunuza devam edin. Yokuş kalkışını el freni yöntemiyle başarılı bir şekilde yapmış durumdasınız.
Yöntem #2: Aracı debriyaj kavraması yardımıyla yokuşta kaldırma:
Adım#1: Araç çalışır durumdayken vitesi boşa alın
Bu yöntemin ilk adımı da aracı çalıştırmak veya çalışır durumdayken vitesimizi boşa almak olacaktır. Vitesin boş olduğunu yine hatırlatmak gerekirse sağa ve sola sallayarak anlayabilirsiniz. Araç çalışıyor ve vitesimiz boşsa diğer adıma geçebiliriz.
Adım#2: Ayağınızla fren ve debriyaj pedalına basın
Bu yöntemde farklı olarak ayağımızı fren pedalına koyacağız. Bu yöntemde en önemli elemanımız fren olacak. El freni inik haldeyken yokuşta kaymamızı engelleyecek şey fren olacaktır. Belli bir kuvvette frene basılı tutun ve sakın bırakmayın.
Adım#3: El frenini indirin
Artık el frenimizi indirmenin zamanı geldi sağ ayağınızla fren pedaline basılı tutmayı unutmayın ve el frenini indirin. Eğer ayağınız frende olmazsa aracınız kaymaya başlayacaktır bunu unutmayın.
Adım#4: Sağ ayağınız hala frendeyken birinci vitese geçiş yapın
Şu aşamada bizi yokuşta tek tutan şey sağ ayağımızla bastığımız fren olacak. Bu ayağı yerinden kesinlikle oynatmadan aracımızı sol ayağımızla bastığımız debriyaj yardımıyla birinci vitese atalım. Artık debriyajımızı kavrama noktasına getirip aracı kalkışa hazır hale getirebiliriz. Şimdi diğer adıma geçelim.
Adım#5: Debriyajı yavaş yavaş bırakın ve ayağınız hala frende olsun
Şimdi sıra en kritik adım olan kavrama noktasına gelmekte. Sağ ayağınız hala sıkı bir şekilde frendeyken sol ayağınızı yavaş yavaş debriyajdan kaldırmaya başlayın. Bir anda bırakmanız halinde aracınız stop edecektir bu yüzden buna dikkat edin.
Adım#6: Araç titremeye başlayınca sol ayağınızı o noktada debriyajda tutun
Debriyajdan ayağmıızı yavaş yavaş kaldırdığımızda bir yerde araç titremeye başlayacaktır. Titreme noktası ve araçtaki motor sesi değişimi bize kavrama noktasına geldiğimizi haber eder. Artık aracımız kalkışa hazırdır ve eğer gerçekten tam olarak kavrama noktasındaysanız geri kaymayacaksınız. Aracın titremeye başladığı yerden emin olduktan sonra orada kalın ve basılı tutmaya devam edin.
Adım#7: Sağ ayağınızla freni bırakın ve biraz gaz verin
Sol ayağımız debriyajın kavrama noktasındayken o bölgede hala basılı durumda. Şimdi ise sağ ayağımız ile bu adıma kadar sürekli basılı tuttuğumuz freni bırakıp gaz verebiliriz. Sağ ayağınızı frenden çekin ve gaz vermeye başlayın. Şu anda eğer tüm adımları doğru yaptıysanız aracınız kaymadan kalkmaya başlayacaktır.
Adım#8: Araba belli bir mesafe ilerleyip belli bir hız kazandıktan sonra debriyajı bırakın
Aracımızı başarıyla kaldırmayı başardık ancak sol ayağımız hala debriyajda. Son adım olarak araç en az bir araç boyu mesafe kadar ilerledikten ve belli bir hıza ulaştıktan sonra sol ayağımızı da debriyajdan kaldırarak yolumuza devam edebiliriz. Dilerseniz mesafeyi beklemeden bu süreç sırasında da debriyajı yavaş yavaş bırakmayı deneyebilirsiniz ancak bunun çok hızlı olmaması gerekiyor. Gaz verirken debriyajı bırakma kombinasyonuna alışmanız zaman alabilir bu yüzden sakin olun. Bu adımla birlikte debriyaj kavramasını kullanarak aracı kaldırmış bulunmaktasınız.
Bu yazımızda yokuşta kaydırmadan araba kaldırmanın yöntemlerine ve detaylı adımlarına göz attık. Eğer direksiyon sınavına hazırlanıyorsanız ikinci yöntem olan debriyaj yöntemi sizin için en uygunu olacaktır çünkü el freni ile kaldırma yöntemi sınavda yasaklanmış durumda. Bu adımları bol pratik yaparak ve daha fazla yokuşu olan ve mümkünse trafiğe kapalı alanlarda sürekli tekrar ederek bu işte ustalaşabilirsiniz
