23 Ağustos 2022 tarihinde Resmî Gazete'de yayımlanan "Mesafeli Sözleşmeler Yönetmeliğinde Değişiklik Yapılmasına İlişkin Yönetmelik", e-ticaret alışverişleri ile ilgili önemli düzenlemeler getirmişti. Bu düzenleme ile cayma hakkı ve iade edilen kargonun ücretinin, alıcı tarafından ödenmesi gibi kurallar getirilmişti. İlk aşamada 1 Ocak 2023 tarihi itbarıyla yürürlüğe gireceği açıklanan düzenleme, sonraki aşamada 1 Ocak 2024 tarihine ertelenmişti.
Bugünse bu konu, sosyal medya ve haber sitelerinde yeniden gündeme taşındı. Sosyal medyada dolaşan bilgilerin ardından Ticaret Bakanlığından konuya ilişkin önemli bir açıklama geldi. Bakanlık, düzenlemenin daha önce 2025'e ertelendiğini ve haberlerin gerçek dışı olduğunu duyurdu.
Düzenleme, 1 Ocak 2025'e ertelendi
Ticaret Bakanlığı, yaptığı yazılı açıklamada yönetmelik değişikliğiyle ilgili dolaşan haberlerin gerçek dışı olduğunu belirterek düzenlemenin kasım ayında alınan bir kararla ertelendiğini duyurdu. Buna göre düzenleme, 1 Ocak 2025'te yürürlüğe girecek. Açıklamanın tamamı şu şekilde:
"Bazı basın yayın organlarında ve sosyal medya paylaşımlarında; 1 Ocak 2024 tarihinden itibaren uygulanmaya başlanacak düzenleme ile internet üzerinden yapılacak alışverişlerde satılan malın ayıplı olması dışında cayma hakkını kullanan tüketicilerin malın iadesine ilişkin kargo ücretini ödemek zorunda olduklarına ilişkin haber ve içeriklere yer verilmiştir.
Elektronik ticaret işlemlerinin ve dolayısıyla mesafeli sözleşme hacminin büyümesi neticesinde oluşan yeni satış ve pazarlama tekniklerine karşı daha etkin bir tüketici koruma sisteminin oluşturulması ve mevcut tüketici mevzuatımıza kaynaklık teşkil eden Avrupa Birliği Direktifleri düzenlemelerine ve 1 Nisan 2022 tarihli ve 31796 sayılı resmî gazetede yayımlanan Tüketicinin Korunması Hakkında Kanun İle Kat Mülkiyeti Kanununda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun ile yapılan değişikliklere uyum sağlanması amaçları ile Mesafeli Sözleşmeler Yönetmeliğinde 23.08.2022 tarihli ve 31932 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan düzenlemeler ile bazı hususlarda değişiklikler yapılmıştır.
Anılan düzenlemelerden, cayma hakkı kullanımında iade masraflarının ön bilgilendirmede belirtilmek ve ilk teslim masraflarını aşmamak kaydıyla tüketici tarafından da karşılanabileceğine dair düzenlemenin uygulanması 04/11/2023 tarih ve 32359 sayılı Resmî Gazetede yayınlanan Yönetmelik değişikliği ile 1/1/2025 tarihine kadar ertelenmiş olup, söz konusu haberler gerçek dışıdır.
Söz konusu düzenlemelerin uygulanmaya başlayacağı tarih olan 1 Ocak 2025'e kadar mesafeli sözleşmelerde cayma hakkı kullanımında kargo iade bedelini satıcı karşılamakla yükümlü olup, tüketicilerin iade kargo ücretlerini ödemesi kesinlikle söz konusu değildir. Başta e-ticaret olmak üzere, mesafeli sözleşmelerde cayma hakkını kullanan tüketicilerden iade kargo ücretini talep veya tahsil eden satıcılar için 6502 sayılı Tüketicinin Korunması Hakkında Kanun uyarınca 2023 yılı için bin 371 TL idari para cezası uygulanacak olup, söz konusu ceza tutarı 1 Ocak 2024 tarihinden itibaren yeniden değerleme oranında artırılmak suretiyle uygulanacaktır."
Düzenlemenin detayları nelerdi?
İade kargo ücreti artık tüketicilerin cebinden çıkacak:
Yayımlanan yönetmelikle birlikte tüketiciler, artık iade kargoların ücretini kendisi karşılamak zorunda olacak. Bununla birlikte artık satın alınan cep telefonu, akıllı saat, tablet, bilgisayar ve drone gibi teknolojik ürünler, artık cayma hakkından muaf olacak. Yeni yönetmelikte bulunan ilgili düzenlemeler şu şekilde:
MADDE 11- Aynı Yönetmeliğin 13 üncü maddesinin birinci fıkrasında yer alan “on” ibaresinden sonra gelmek üzere “dört” ibaresi ve aynı maddeye aşağıdaki fıkra eklenmiştir.
“(3) Tüketici, ön bilgilendirmede kararlaştırılması ve satıcının öngördüğü taşıyıcı ile iadesinde tutarına yer verilmesi halinde teslim masraflarını geçmemek üzere iade masrafını karşılamakla yükümlüdür. Ancak, tüketiciye teslim edilen malın Kanunun 8 inci maddesi kapsamında ayıplı olması durumunda tüketici iadeye ilişkin masraflardan sorumlu tutulamaz. Tüketicinin talep etmesi halinde iade masrafı, kendisine iade edilecek mal veya hizmet bedeli ile teslimat masraflarından mahsup edilebilir.”
Yukarıdaki ekleme ile tüketiciler, artık iade talebinde bulunmaları durumunda kargo ücretini kendileri karşılamak zorunda olacak.
Cep telefonları ve bilgisayarlarda cayma hakkı kaldırıldı:
MADDE 13- Aynı Yönetmeliğin 15 inci maddesinin birinci fıkrasına aşağıdaki bentler eklenmiştir.
“ı) 13/10/1983 tarihli ve 2918 sayılı Karayolları Trafik Kanununa göre tescili zorunlu olan taşınırlar ile kayıt veya tescil zorunluluğu bulunan insansız hava araçlarına ilişkin sözleşmeler.
i) Tüketiciye teslimi yapılmış olan cep telefonu, akıllı saat, tablet ve bilgisayarlara ilişkin sözleşmeler.
j) Canlı müzayede şeklinde açık artırma yoluyla akdedilen sözleşmeler.
k) Tanıtma ve kullanma kılavuzunda satıcı veya yetkili servis tarafından kurulum veya montajının yapılacağı belirtilen mallardan kurulum ya da montajı yapılanlara ilişkin sözleşmeler.”
Tüketiciler, yönetmelikteki ilgili maddede yapılan bu değişiklik ile birlikte artık kayıt ve tescil zorunluluğu bulunan insansız hava araçları, cep telefonu, akıllı saat, tablet, bilgisayarlar ve canlı müzayedede açık artırma yoluyla akdedilen sözleşmelerde cayma hakkından faydalanamayacak. Yani satın aldığınız ürünleri, kendinize bağlı sebeplerden dolayı iade edemeyeceksiniz. Fakat ürünlerde bir sorun çıkması, bu ürünlerin iadesinde engel çıkarmayacak.
Öte yandan iadenin kargoya verilmesinde süre sınırı 14 güne çıkarıldı:
Yeni yönetmelik, tüketicilerin faydasına olacak bir düzenlemeye de yer verdi. Yeni düzenlemeyle birlikte iade veya değişim gibi durumlarda ürünü kargoya vermek için artık 14 günlük süreniz olacak.
Bankalara da yeni yükümlülük getirildi: İade durumunda kart limitleri tek seferde iade edilecek:
Ürün ödemesinin kredi kartı ile yapılması durumunda kart sağlayıcıları, artık satıcı, sağlayıcı veya aracı hizmet sağlayıcı tarafından aktarılan tutarı, kendilerine ulaşmasını takiben kart sahibinin kullanılabilir limitine tek seferde ilave etmekle yükümlü tutulacak.
