15 Ocak 2001 yılında kurulan Vikipedi, kısa sürede dünyanın hemen hemen her yerinde ilgi gören bir bilgi merkezi haline geldi. Bilgiye uzun uğraşlar sonucu en basit haliyle cilt cilt ansiklopedileri tarayarak ulaşan insanlık, bir anda saniyelerle sonuca ulaşan teknolojiye çabuk alıştı.
Vikipedi, insanların kendi bildiklerini özgürce yayınlamalarına, araştırmalarını derli toplu bir şekilde dünya ile paylaşmalarına olanak tanıdı. Elbette yazılıp çizilen her şey diğer yazarlar ve editörler tarafından kontrol edilerek yayınlanıyordu. Yani bir bilginin doğruluğuna ilişkin birden fazla kaynağın güvenirliliği söz konusuydu.
Bu durum yanlış bilgilerin yayılmasına engel olmadı. Vikipedi, bilimsel bir kaynak olarak kendisini kabul ettiremedi. Nitekim tüm dünyaya kaynak olmaya devam etti. Türkiye hakkında bilgi kirliliğine neden olan bazı maddeleri düzenlemeyen site yönetimi ve hükümet arasında hala görüşmeler devam ediyor. Sitenin kendisi ise 2017 yılından bu yana ülkemizde yasaklı durumda.
Peki Vikipedi’ye alternatif bir platform yok mu? Elbette var.
Everipedia:
Henüz Türkçe olarak çok fazla madde bulunmasa da Everipedia, yenilikçi bir Vikipedi alternatifi. Blok zinciri tabanlı bilgi paylaşım anlayışı sayesinde, Vikipedi’nin sahip olduğu tüm temel özellikleri bir adım öteye taşıyor.
Everipedia IQ adı verilen bir sistem sayesinde siteye bilgi girişi yaparak teşvik alabiliyorsunuz. Editör olarak yaptığınız bilgi girişleri kripto para şeklinde finansal teşviğe dönüşüyor. Ayrıca her türlü bilgi arayışınızda da platformu kullanmanız mümkün.
Siteye ulaşmak için buraya tıklayabilirsiniz.
Vikisözlük:
Vikipedi’nin bilgi kütüphanesi üzerine inşa edilen bir sözlük görevindeki Vikisözlük, tasarım açısından Vikipedi’ye oldukça benziyor. 2004’ten bu yana Türkçe olarak yayın yapan sitede 332 bini aşkın Türkçe madde bulunuyor. Kelimelerin eş, zıt anlamları; atasözleri, deyimler ve deyişler bulunabiliyor.
Vikisözlük’ün sunduğu en güzel hizmetlerden birisi de herhangi bir kelimenin ideal telaffuz bilgisini vermesi, o kelimenin kökenini açıklaması. Herkes sözlüğe kendi maddesini ekleyebiliyor ya da var olan maddeleri düzenleyebiliyor.
Siteye ulaşmak için buraya tıklayabilirsiniz.
Citizendium (Türkçe desteği yok):
Vikipedi’nin bilimsel olarak bir kaynaklık teşkil edemediğini söylemiştik. İşte bu açığı kapatmak isteyen Vikipedi kurucularından Larry Sanger, Citizendium’u kurdu. Bu siteye herkes bilgi ekleyemiyor, eklenen bilgileri herkes düzenleyemiyor. Girilen her bilginin doğruluğu, konunun uzmanları tarafından kontrol edildikten sonra yayınlanabiliyor.
Site üzerinde bilimsel olarak temellendirilebilen pek çok bilgi makalesine ulaşmanız mümkün. Ne yazık ki sitenin Türkçe desteği bulunmuyor, ancak İngilizce’de araştırma yapabiliyorsanız, muhakkak ziyaret etmeniz gerek.
Siteye ulaşmak için buraya tıklayabilirsiniz.
Britannica (Türkçe desteği yok):
Bir zamanlar gazetelerden günlük fasiküllerle yaprak yaprak biriktirilen Britannica ansiklopedilerinin internet sitesi. En az o sert kapaklı dedeleri kadar yoğun bilginin bulunduğu bir merkez. Klasik ansiklopedilerin Türkçe desteği vardı, ancak sitenin böyle bir hizmeti bulunmuyor.
Yine de aradığını bulmak isteyene sağlam bir kaynak. Siteye ulaşmak için buraya tıklayabilirsiniz.
Harvard Explore Collections (Türkçe desteği yok):
Harvard Üniversitesi kütüphanesinin dünya üzerinde herhangi bir eğitim kurumunda benzeri yok. Dünyanın en büyük eğitim kurumlarından birisinin elindeki bilgi miktarını hayal edin. Şimdi o bilgilerin içerisinden seçilmiş en nadide kolleksiyonları. Sitede Piri Reis’in Dünya haritasına kadar pek çok detaylı çalışmayı bulmak mümkün.
Türkçe desteği olmasa da bilgi havuzunda kaybolmak isteyenlere birebir. Siteye ulaşmak için buraya tıklayabilirsiniz.
Bonus: Vikipedi’deki bilgilere ulaşmanızı sağlayan arayüz Wikiwand
Doğrudan Vikipedi’nin vertabanına bağlı olan Wikiwand, mobil uygulaması ve göze oldukça hoş gelen site tasarımıyla okuma deneyimini kaliteli bir hale getiriyor. Ayrıca Vikipedi’nin yasaklı olması, bu servis sayesinde oradaki içeriklere erişme sorununu ortadan kaldırıyor.
Wikiwand’a ulaşmak için buraya tıklayabilirsiniz.
Sizler de bilgiye ulaşmak için kullandığınız kaynakları yorumlar kısmında paylaşabilirsiniz.
