Türkiye Cumhuriyeti Cumhurbaşkanlığı İletişim Başkanlığı, sosyal mecralarda dezenformasyonu engellemeyi öngören yasayla birlikte Ekim 2022’de “Dezenformasyon Bülteni” paylaşmaya başladı. Söz konusu bülten, Başkanlık tarafından “yalan” olarak değerlendirilen haftanın haberlerini konu alıyor, bu değerlendirmenin ardındaki gerekçelere yer veriyor.
İletişim Başkanlığınca paylaşılan ve yalan olarak değerlendirilen haberlerin bulunduğu en güncel bülten, 6 Şubat günü gerçekleşen depremin ardından doğan gündeme odaklandı.. Başkanlık tarafından yalan olarak değerlendirilen haberler ve gerekçeleri şu şekildeydi:
- Bu içerikteki tüm ifadeler, Cumhurbaşkanlığı İletişim Başkanlığınca tarafından paylaşılan bültenden olduğu şekilde alınmış, hiçbir şekilde kişisel yoruma yer verilmemiştir.
Cumhurbaşkanlığı İletişim Başkanlığınca yalan olarak değerlendirilen haberler (6 Şubat)
- “Deprem Bölgesinde Arama Kurtarma Çalışması Yapılmıyor” İddiası
- “Deprem Sonrası Malatya’da Kızılay Bölge Kan Merkezi Tamamıyla Yıkıldı” İddiası
- “Malatya Özel Güvenim Bakım Merkezi’ndeki Engelli Bireyler Sokakta Kalıyor” İddiası
- “Sakarya’da 5.5 Büyüklüğünde Deprem Meydana Geldi” İddiası
- “Adana Havalimanı İkinci Bir Karara Kadar Uçuşlara Kapatıldı” İddiası
- ”AFAD, Akşam Saatlerinde 8.5 Şiddetinde Deprem Beklendiğini Açıkladı” İddiası
- “Deprem Sonrası Uşak’ta 100 Liralık Battaniye Bir Günde 250 Lira Oldu” İddiası
- “Kahramanmaraş’ta Deprem Anı” İddiasıyla Paylaşılan Bazı Görüntüler
- “Samsun’da Bir Saat İçerisinde 6.3 Şiddetinde Deprem Olacak” İddiası
1. “Deprem Bölgesinde Arama Kurtarma Çalışması Yapılmıyor” İddiası
Bazı sosyal medya hesapları tarafından paylaşılan, “Afet bölgesinde arama kurtarma çalışmaları yapılmıyor” iddiaları gerçek dışıdır.
HAKİKAT: Kahramanmaraş merkezli toplam 10 ili etkileyen depremlerin ardından arama kurtarma çalışmaları devam etmektedir.
Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, 6 Şubat saat 13:04 itibariyle 9 bin personelin arama kurtarma çalışması yürüttüğünü ve bu sayının sürekli artmakta olduğunu ifade etmiştir. AFAD’dan yapılan son açıklamaya göre, depremden etkilenen bölgede 15 bine yakın arama kurtarma personeli, yine aynı şekilde 5 bine yakın araç ve iş makinesi görevlendirilmiştir. Ayrıca AFAD gönüllüsü 10 bin 409 kişinin de çalışmalara destek vermektedir.
Bu ekipler 216 araç ve 3 bin 226 iş makinesiyle arama kurtarma faaliyetlerini sürdürmektedir. 10 ildeki ekiplere ve ambulanslara ilaveten il dışından 602 ambulans, 187 UMKE timi, 2 ambulans uçak ile toplam 2 bin 256 acil sağlık personeli hasar gören illere ulaşmıştır.
Ayrıca deprem bölgesindeki arama kurtarma çalışmalarına 3 bin 500’den fazla Mehmetçik katkı sağlamaktadır.
Depremin hasara yol açtığı illerde yıkılan binaların altında kalan vatandaşları kurtarma faaliyetleri sürdürülmektedir.
Bu çalışmalar kapsamında 6 Şubat 2023 saat 23:50 itibari ile 6 bin 345 kişi enkaz altından kurtarılmıştır.
2. “Deprem Sonrası Malatya’da Kızılay Bölge Kan Merkezi Tamamıyla Yıkıldı” İddiası
”Deprem sonrası Malatya’da Kızılay Bölge Kan Merkezi tamamıyla yıkıldı” iddiaları gerçek dışıdır.
HAKİKAT: Meydana gelen depremler sonrası Malatya Kızılay Bölge Kan Merkezi binasında ufak çaplı hasar meydana gelmiştir. Hasar, binadaki faaliyetleri durduracak düzeyde değildir.
Malatya Kızılay Bölge Kan Merkezi, faaliyetlerine devam etmektedir.
3. “Malatya Özel Güvenim Bakım Merkezi’ndeki Engelli Bireyler Sokakta Kalıyor” İddiası
”Malatya Özel Güvenim Bakım Merkezi’ndeki engelli bireyler sokakta kalıyor” iddiasıyla paylaşılan görüntüler manipülasyon içermektedir.
HAKİKAT: Görüntüler söz konusu iddia ile sosyal medyada paylaşılmış, basın yayın organlarında habere konu olmuş ve bazı siyasetçiler tarafından dillendirilmiştir.
Kahramanmaraş-Elbistan merkezli olarak 13:24’te meydana gelen 7.5 şiddetindeki depremin Malatya’da hissedilmesi sebebiyle, deprem esnasında Özel Güvenim Bakım Merkezinde kalmakta olan engelli bireyler bahçeye ve kurum dışına çıkarılmıştır.
Bu esnada kimin tarafından çekildiği ve servis edildiği bilinmeyen bir video ile engelli bireylerin sokakta kaldığı iddia edilmiştir.
Aile ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı, Malatya Aile ve Sosyal Hizmetler İl Müdürlüğü ve bakım merkezi ile iletişime geçmiş, videodaki görüntünün deprem anına ait olduğu ve binada herhangi bir problem olmaması sebebi ile engellilerin tekrar kurum içine alındığı öğrenilmiştir.
Engelli bireylerin dışarıda kaldığı yönündeki iddialar, tamamen manipülasyon amaçlıdır.
4. “Sakarya’da 5.5 Büyüklüğünde Deprem Meydana Geldi” İddiası
Bazı basın yayın organlarında yer alan, “Sakarya’da 6 Şubat saat 15:03’te 5.5 büyüklüğünde deprem meydana geldi.” iddiası doğru değildir.
HAKİKAT: Türkiye’de en çok sismik istasyona sahip AFAD kurumunun verilerinde böyle bir kayıt bulunmamaktadır.
Kandilli Rasathanesi’nin yanı sıra uluslararası deprem araştırma kuruluşlarının da verileri incelendiğinde, böyle bir depremin söz konusu olmadığı görülmektedir.
5. “Adana Havalimanı İkinci Bir Karara Kadar Uçuşlara Kapatıldı” İddiası
Kahramanmaraş’ın Pazarcık İlçesinde meydana gelen 7.7 ve 7.6 büyüklüğündeki depremlerin ardından sosyal medyada ve bazı haber sitelerinde, “Adana Havalimanı ikinci bir karara kadar uçuşlara kapatıldı” iddiaları ortaya atılmıştır.
HAKİKAT: Ulaştırma ve Altyapı Bakanlığı’nın açıklamasına göre, iddialar tamamen asılsızdır. Adana Havalimanı hava trafiğine açıktır.
6. ”AFAD, Akşam Saatlerinde 8.5 Şiddetinde Deprem Beklendiğini Açıkladı” İddiası
Bazı sosyal medya hesaplarından paylaşılan, “AFAD, akşam saatlerinde 8,5 şiddetinde bir deprem beklendiğine dair açıklama yaptı” iddiası doğru değildir.
HAKİKAT: AFAD veya herhangi bir kurumdan böyle bir açıklama yapılmamıştır.
7. “Deprem Sonrası Uşak’ta 100 Liralık Battaniye Bir Günde 250 Lira Oldu” İddiası
Bazı sosyal medya hesaplarında yaşanan deprem felaketine atıfla paylaşılan, “Uşak’ta sabah 100 TL’ye satılan battaniyeler şimdi 250 TL’ye satılmaya başlandı” iddiası doğru değildir.
HAKİKAT: Uşak Valiliği tarafından yapılan basın açıklamasına göre şehirde üretilen battaniyelerin fiyatları içerdikleri materyallere göre 100 TL ile 350 TL arasında değişiklik gösterdiği belirtilmiştir.
Ticaret İl Müdürlüğü tarafından yapılan çalışmalar kapsamında, deprem öncesi ve sonrasında herhangi bir fiyat tutarsızlığı tespit edilmemiştir. Ayrıca Uşaklı vatandaşlar tarafından 100 bin adet battaniye, depremin yaşandığı ilk andan itibaren bağış olarak deprem bölgelerine gönderilmiştir.
8. “Kahramanmaraş’ta Deprem Anı” İddiasıyla Paylaşılan Bazı Görüntüler
Sosyal medyada, “Kahramanmaraş’ın Pazarcık ilçesinde meydana gelen deprem anı” iddiasıyla paylaşılan bazı görüntüler ilgili deprem anına ait değildir.
HAKİKAT: Söz konusu görüntülerin, 30 Ekim 2020’de İzmir’in Seferihisar ilçesinde meydana gelen 6.6 şiddetindeki deprem anına ait olduğu tespit edilmiştir
9. “Samsun’da Bir Saat İçerisinde 6.3 Şiddetinde Deprem Olacak” İddiası
Bazı sosyal medya hesaplarından paylaşılan bir ses kaydında geçen, “Samsun’da bir saat içerisinde 6.3 şiddetinde deprem olacak’’ şeklindeki iddia tamamen asılsızdır.
HAKİKAT: Samsun Valiliği’nden yapılan açıklamada, saat 13:24’te Elbistan merkezli meydana gelen 7.6 büyüklüğündeki depremden Samsun’un da etkilendiği ve şu ana kadar bildirilen herhangi bir olumsuzluğun bulunmadığı belirtildi.
Açıklamada vatandaşların, “Samsun’da 1 saat içerisinde deprem olacak” şeklindeki asılsız iddialara itibar etmemeleri ve resmi kaynakların açıklamalarını takip etmeleri çağrısında bulunuldu.
