Corona virüsü, binlerce insanı enfekte ederek büyük bir salgın haline geldi. Virüs her geçen gün daha fazla insana bulaşarak insanlık tarihinin gördüğü büyük salgınlar listesinden önemli bir yerde yer alıyor. Ama yine de corona virüsü salgını gördüğümüz tek ya da en büyük salgın değil. Corona virüsünden önce binlerce, hatta milyonlarca insanın hayatını kaybettiği başka salgınlarda oldu. Aşağıdaki infografikte insanlık tarihinde yaşanan büyük salgın hastalıklar açıkça görülüyor.
İnsanlık tarihinin kayıt altına alınmış ilk salgınlardan biri Antoninus vebası ismi verilen salgındır. MS 165-180 yılları arasında Roma’da yaşanan salgında yaklaşık 5 milyon insan hayatını kaybetti. Uzmanlar, hastalığın çiçek hastalığı ya da kızamık olduğundan şüpheleniyorlar. Ancak salgının gerçek sebebi henüz belirlenebilmiş değil.
Dünyayı etkinsi altına alan en büyük salgınları gösteren infografik
Antoninus vebasından sonra MS 541-542 yılları arasında görülen Justinianus Veba Salgını, milyonlarca insanın hayatını kaybetmesine neden oldu. İstanbul’da görülen salgın, Akdeniz etrafındaki ülkelere ve şimdiki İran sınırları içinde olan bölgeye yayıldı. İlk salgın boyunca 25 milyon insanın, hastalığın yaşandığı yüzyılın sonuna kadar ise 50 milyon insanın Justinianus Veba Salgını nedeniyle hayatını kaybettiği düşünülüyor.
Japon Çiçek Hastalığı Salgını, MS 735-737 yılları arasında yaşandı. Çiçek hastalığı salgını sırasında Japonya’da yaklaşık 1 milyon insan hayatını kaybetti. Çiçek hastalığı salgını nedeniyle ölen insan sayısı o dönemki Japonya nüfusunun üçte biriydi.
İnsanlığı etkisi altına alan ve bu zaman kadarki en büyük salgın hastalık tartışmasız kara vebadır. 1347-1351 yılları arasında yaşanan kara veba Avrupa’da büyük bir yıkıma sebep oldu. Özellikle Avrupa’da büyük kayıplara neden olan kara vebanın Orta Doğu, Hindistan ve Çin’e kadar yayıldığı düşünülüyor. Kara veba nedeniyle toplamda 200 milyon insan hayatını kaybetti. Avrupa kıtasındaki insanların üçte biri bu salgın sırasında öldü. Kara veba salgınına Yersinia pestis ismi verilen bir bakterinin sebep olduğu düşünülüyor.
200 milyon insanın hayatını kaybetmesine neden olan Kara Veba, tarihin en etkili salgın hastalığı oldu
1520 yılında çiçek hastalığı dünyada yeniden bir salgına neden oldu. Henüz aşının icat edilmediği yıllarda çiçek hastalığı yaklaşık 750 yıl sonra yeniden baş göstererek milyonlarca insanın hayatını kaybetmesine neden oldu. 1520 yılında yaşanan çiçek hastalığı sırasında yaklaşık 56 milyon insan hayatını kaybetti.
Veba ise tedavisi bulunana kadar insanlık tarihinin baş belalarından olmaya devam etti. Büyük veba salgınından yaklaşık 200 yıl sonra yeniden görülen hastalık, 17.yy’da ve 18.yy’da iki defa daha salgın yaşanmasına neden oldu. 17.yy’da yaşanan veba salgını sırasında 3 milyon insan, 18.yy’da yaşanan veba salgını sırasında ise 600 bin insan hayatını kaybetti.
Kolera da insanlığı etkisi altına alan önemli salgınlar listesinde kendisine yer buluyor. Yaklaşık 100 yıl süren kolera salgını sırasında 1 milyon insan hayatını kaybetti. Kolera salgını kesintisiz olarak devam eden en uzun salgınlar listesinde de yer alıyor.
18.yy’ın ardından veba salgını 1855 yılında yeniden baş gösterdi. 19.yy’ın ortasında Çin’de yeniden görülmeye başlanan hastalık neredeyse yine bütün kıtalara yayıldı. Salgının ilk yılında 12 milyon insanın hayatını kaybetmesinin ardından yavaşlama görüldü. Dünya Sağlık Örgütü, son veba salgınının 1960’lara kadar sürdüğünü kabul ediyor.
150 bin kişinin hayatını kaybetmesine neden olan Sarı Humma salgınını milyonlarca insanın hayatını kaybetmesini sağlayan İspanyol gribi izledi. 1918 yılında görülmeye başlanan hastalık sadece 18 sürdü ama bu 18 ay boyunca İspanyol gribi nedeniyle yaklaşık 50 milyon insan hayatını kaybetti.
İspanyol gribi ismi virüsün sadece İspanya'yı etkilediği izlenimi yaratsa da salgın bütün dünyayı etkisi altına almıştır. Hastalığa bu isim verilmesinin sebebi hastalığa dair tartışmaların ilk olarak İspanya’da başlamasıdır. İspanyol gribi, domuz gribinin bir alt türü olarak sınıflandırılıyor.
İnsanları etkisi altına alan salgınlarından bir diğeri de HIV/ AIDS salgını oldu. İlk defa 1981 yılında görülen HIV virüsü hala insanları hasta etmeye devam ediyor. İnsanlık tarihinin büyük salgınlarından olan HIV'de büyük bir yavaşlama olmakla beraber salgın, bugüne kadar 25 ile 35 milyon arasında insanın hayatını kaybetmesine neden oldu.
Hala devam etmekte olan HIV virüsü salgını ile beraber son 20 yıl içinde birkaç tane daha salgın görüldü. Son 20 yılın insanlara en fazla zarar veren salgını ise 200 bin insanın hayatını kaybetmesine neden olan domuz gribi oldu. Domuz gribi ile beraber 2000’li yılların başından günümüze kadar SARS, MERS ve Ebola da görülen geniş çaplı salgınlar arasında yer alıyor.
Şimdi ise corona virüsü salgını hemen hemen bütün kıtalarda görülerek insanları etkisi altına almaya başardı. Yaklaşık 4.700 insanın hayatını kaybettiği salgın insanları hasta etmeye devam ediyor. Üstelik Türkiye de corona virüsü ile yüzleşmiş ve mücadeleye başlamış durumda.
İnsanlık tarihi yukarıda da gördüğümüz onlarca salgına tanıklı etti. 200 milyon insanın hayatını kaybetmesine neden olan kara veba, en fazla zararı veren salgın hastalık olarak tarihteki yerini koruyor. Veba ile beraber çiçek hastalığı da yüzyıllarca boyunca milyonlarca insanın hayatını kaybetmesine neden oldu. Ancak bilimsel gelişmeler, bu salgınların günümüzde önemsiz kalmasına neden oldu.
Aşıların henüz icat edilmemesi, tedavilerin ilkel olması yukarıda saydığımız salgınlar sırasında milyonlarca insanın hayatını kaybetmesine neden oldu. Ancak günümüze doğru geldiğimizde başta alacağımız doğru önlemler, hastalıkların aşılarının bulunması ve tedavi yöntemlerinin ortaya çıkarılması virüs salgınlarının geçmişteki kadar insanın canını almasına müsade etmeyecektir.
Salgın hastalıklara karşı geliştirilen aşıların önemi, yukarıda paylaştığımız bilgilerle daha açık bir şekilde ortaya çıkıyor. Zira milyonlarca insanın hayatını kaybetmesine neden olan bu salgınlar, geliştirilen aşılar sayesinde pasif hale getirildi.
